- مقدمه
حکومت برای بشر یک امر ضروری عقلی است زیرا اجتماع بدون حکومت موجب هرج و مرج است و این حکومت است که تنظیم‌کننده امور فرد و اجتماع و اجراکننده حدود و حقوق و تأمین‌کننده عزت و استقلال جامعه انسانی و مایه توسعه و تکامل علوم و فنون بشری است و این مطلب از امور بدیهی و غیر نیازمند به اقامه برهان می‌باشد.
از سوی دیگر ادیان الهی به ویژه دین مبین اسلام نیز حکومت را امری ضروری و لازمه زندگی بشر محسوب نموده و بر آن ضرورت عقلی تأکید می‌کند. به عنوان مثال روایت تفصیلی فضل بن شاذان نیشابوری که از قول حضرت رضا علیه‌السلام نقل شده است در این زمینه کافی است در بخشی از این روایت می‌فرماید: «هیچ ملّتی را سراغ نداریم که بدون قیّم و رئیسی زندگی کنند زیرا در امور دین و دنیا چاره‌ای نیست از وجود یک رئیس و سرپرست، بنا بر این حکمت حکیم مقتضی است خلایق را بدون ولی و سرپرست نگذارد تا به واسطه‌اش با اعداء خود نبرد نموده و به دستور و راهنمایی وی ظالم از مظلوم استنکاف کرده و ظلم به وی ننماید» (1) و
اصولاً اگر کسی در اهداف اصلی بعثت انبیاء الهی دقت کند به خوبی در می‌یابد که رسیدن به این اهداف بزرگ یعنی رهانیدن آدمی از سلطه و اسارت بیگانگان و در نتیجه اعطای حریت و آزادی به وی (2) تعلیم و تربیت فراگیر بشر (3)، احیاء ارزش‌های انسانی (4)، اقامه قسط و عدالت و مردم گرایی (5) و بالاخره اکمال و رسانیدن آدمیان به تعالی و رشد الهی و رستگاری (6) همه و همه مستلزم برپایی و تشکیل حکومت است و اجرای این برنامه‌ها و رسیدن به این آرمان‌ها بدون ابزار حکومت و نظام و سیاست ناممکن است؛ بنابراین اینها وسیله و ابزار اجرای اهداف انبیاء است و از این جهت می‌بینیم که هر کدام از آن بزرگواران نظیر حضرت داوود و حضرت سلیمان علیه‌السلام و نبی اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله که موفق به تشکیل حکومت شده‌اند تا چه اندازه در تعقیب و وصول به اهداف الهی خود موفق بوده‌اند؛ و هر کدام که چنین ابزاری را به دست نیاورده‌اند تا چه اندازه راه حرکت آن‌ها ناهموار و در وصول به اهداف خود تا چه حد در تنگنا بوده‌اند و بی‌جهت نیست که طواغیت و دشمنان ادیان در همیشه تاریخ برای ایجاد حکومت‌های صالحان مانع و معضل ایجاد می‌کرده‌اند و همواره به دنبال براندازی حاکمیت صالحان بر زمین بوده‌اند. (7)
——————–
1- علل الشرائع (ابن بابویه) ترجمه ذهنی تهرانی؛ ج 1؛ باب 182، حدیث 9، ص 807 قم، چاپ: اول، 1380 ش.
2- سوره اعراف، آیه 157.
3- سوره جمعه، آیه 2.
4- سوره اعراف، آیه 157.
5- سوره حدید، آیه 25.
6- سوره نحل، آیه 35.
7- نکته‌هایی پیرامون ولایت فقیه و حکومت دینی، حسین مظاهری، ص 19-21.
