- توحید در توکل
«توحید در توکل» یکی دیگر از اقسام توحید عملی است و مقصود آن است که انسان، تنها خدا را نقطه اتکای خویش بداند و بر قدرت بی‌منتهای او اعتماد کند و او را تنها پشتیبان حقیقی خود به شمار آورد و در مقابل او به هیچ موجود دیگری اتکا ننماید.
با دقت در معنای توکل روشن می‌شود که احدی جز خدا شایسته اعتماد انسان نیست؛ زیرا در بینش اسلامی، خداوند مالک حقیقی همه هستی است و اراده و مشیت او در همه‌جا نفوذ دارد و قدرت او بر همه موجودات سایه گستر است و قدرت و اراده هیچ موجودی بر قدرت و اراده او چیره نمی‌شود. این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که توکل بر خدا به هیچ وجه به معنای ترک تلاش و برنامه‌ریزی و فعالیت و سلب مسؤولیت از خود نیست؛ بلکه انسان متوکل کسی است که با استفاده از همه امکانات، برای موفقیت در امور و رسیدن به اهداف مورد نظر تلاش می‌کند و در همان حال به این حقیقت باور دارد که خداوند، مسبب‌الاسباب است و همه کارها به دست اوست و اگر مشیت او به تحقق امری تعلق پذیرد، آن امر، هر چند دشوار باشد، قطعاً محقق خواهد شد. بنابراین، توکل به معنای فرار از مسؤولیت و سستی و تن‌آسایی نیست؛ بلکه به معنای قبول مسؤولیت و تلاش برای دست‌یابی به مقصود، همراه با اعتقاد قلبی به حاکمیت اراده و خواست الهی بر همه امور است.
