- تزکیه
در فرهنگ لغت، واژه «تزکیه» به معنای پاکی آمده است و «زکیّ» به کسی گفته میشود که طاهر و پاکیزه از گناهان باشد.
تزکیه و پاکسازی نفس که مرتبط با اخلاق انسانی میباشد بارها در قرآن کریم به آن اشاره شده است. به طوری که تربیت نفوس، اوّلین مأموریت انبیا شمرده شده است.
در سوره آلعمران آیه 164آمده است:
«لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَة * خداوند بر مؤمنان منت نهاد [نعمت بزرگى بخشيد] هنگامى كه در ميان آنها، پيامبرى از خودشان برانگيخت كه آيات او را بر آنها بخواند، و آنها را پاك كند و كتاب و حكمت بياموزد».
خداوند متعال در سوره جمعه آیه دوم نیز میفرماید:
«هُوَ الَّذِى بَعَثَ فىِ الْأُمِّيِّنَ رَسُولًا مِّنهُمْ يَتْلُواْ عَلَيهْمْ ءَايَاتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَ الحْكْمَةَ وَ إِن كاَنُواْ مِن قَبْلُ لَفِى ضَلَالٍ مُّبِينٍ * او كسى است كه در ميان جمعيت درسنخوانده رسولى از جنس خودشان برانگيخت كه آياتش را بر آنها مىخواند و آنها را تزكيه مىكند و به آنان كتاب (قرآن) و حكمت مىآموزد هر چند پيش از آن در گمراهى آشكارى بودند!».
از مفهوم این قبیل آیات فهمیده میشود که مأموریت اوّلیه انبیا، مسأله تربیت و تزکیه نفوس است.
در سوره فاطر، آیه 18نتیجه تزکیه را سودرسانی به خود فرد بیان کرده است:
«وَ مَنْ تَزَكَّى فَإِنَّما يَتَزَكَّى لِنَفْسِه * و هر كس پاكى (و تقوا) پيشه كند، نتيجه آن به خودش بازمىگردد».