- تخصص و تعهّد
«تخصّص و تعهّد»، دو ویژگی اساسی نیروی کار و مدیریت است که در آموزه‌های دینی، به شدّت مورد تأکید است، به گونه‌ای که ممکن نیست هیچ‌یک بدون دیگری، ملاک ارزیابی و مطلوبیت باشد. یکی از آیاتی که به این موضوع اشاره کرده است آیه 26 سوره قصص است که می‌فرماید:
«قالَتْ إِحْداهُما يا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِيُّ الْأَمينُ * يكى از آن دو (دختر) گفت: پدرم! او را استخدام كن، زيرا بهترين كسى را كه مىتوانى استخدام كنى آن كسى است كه قوىّ و امين باشد (و او همين مرد است)!»
اين دختر قوت موسی را به هنگام كنار زدن چوپان‌ها از سر چاه براى گرفتن حق اين مظلومان و كشيدن دلو سنگين يك تنه از چاه فهميده بود، و امانت و درستكاريش آن زمان روشن شد كه در مسير خانه شعيب راضى نشد دختر جوانى پيش روى او راه برود، چرا كه باد ممكن بود لباس او را جابجا كند. به علاوه از خلال سرگذشت صادقانهاى كه براى شعيب نقل كرد نيز قدرت او در مبارزه با قبطيان روشن مىشد و امانت و درستى او كه هرگز با جباران سازش نكرد، و روى خوش نشان نداد.
در سوره یوسف، آیه 55 نیز می‌خوانیم:
«قالَ اجْعَلْني عَلى خَزائِنِ الْأَرْضِ إِنِّي حَفيظٌ عَليمٌ * (يوسف) گفت: مرا سرپرست خزائن سرزمين (مصر) قرار ده، كه نگه‌دارنده و آگاهم!»
تعبير «إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ» دليل بر اهميت «مديريت» در كنار «امانت» است و نشان مىدهد كه پاكى و امانت به تنهايى براى پذيرش يك پُست حساس اجتماعى كافى نيست بلكه علاوه بر آن آگاهى و تخصص و مديريت نيز لازم است.
در بینش اقتصادی اسلام، «متعهّد غیر متخصّص» در ردیف «متخصّص خائن» قرار می‌گیرد. امام صادق علیه‌السلام در این باره می‌فرمایند:
«تفاوتى ندارد كه كار را به خائن بسپارم يا به ناشى.» (1)
از این رو آگاهی از دانش‌های هر زمان و افزایش تخصّص، در کنار پاکی و تعهّد، از وظایف دینی نیروی کار است، به گونه‌ای که تعهّد او اقتضا می‌کند، از پذیرش کاری که تخصّص و توان آن را ندارد، خودداری ورزد.
———
1- وسائل الشيعة، ج 19، ص 88.
