صفت غنی

• غني

غنی به معنی «بی نیاز» است و از اسماء الحسنی (یعنی از اسماء خاص خداوند) به شمار می رود.
غني از صفات ذاتيه ثبوتيه است و معناي آن اين است كه ذات واجب الوجود داراي جميع كمالات من جمله علم، قدرت، حيات مي باشد؛ بلكه برگشت تمام صفات ثبوتيه ذاتيه به اين صفت مي باشد و از لوازم آن نفي احتياج و عيب و نقص مي باشد؛ زيرا غني بالذات محال است نقص و احتياج داشته باشد و لازمهي نفي احتياج نفي ساير صفات سلبيه است پس اثبات صفت غني براي اثبات جميع صفات كماليه و جماليه و جلاليه كافي ميباشد و بايد اين صفت در صدر صفات ثبوتيه باري تعالي قرار گيرد.
او بی نیاز مطلق است چرا که هر موهبتی در جهان است به او باز می گردد. و هر کس هر چه دارد از او دارد و خزائن همه چیز به دست اوست و این دلیل غنای او می باشد.

• اثبات صفت غني

همانگونه كه در برهان وجوب و امكان ثابت كرديم، تمام موجوداتى که در این جهان مى‏بینیم همه روزى معدوم بوده‏اند سپس لباس وجود بر تن کرده‏اند، و یا به تعبیر دقیق تر روزى هیچ نبوده‏اند و سپس موجود شده‏اند، این دلیل بر آن است که آنها «معلول» وجود دیگرى هستند و از خود هستى ندارند، و مى‏دانیم هر وجود معلولى وابسته و قائم به «علت» خویش و سراپا نیاز و احتیاج است؛ و اگر آن علت نیز معلول علت دیگرى باشد او هم به نوبه خود محتاج و نیازمند خواهد بود؛ و اگر این امر تا بى‏نهایت ادامه پیدا کند تلسلسل پیش می آید و بطلان تسلسل را هم که ثابت کردیم؛ زیرا اگر تسلسل ادامه پیدا کند، مجموعه‏اى از موجودات نیازمند و فقیر خواهیم داشت، مسلم است که چنین مجموعه‏اى هرگز وجود نخواهد یافت، چرا که بى‏نهایت نیاز، نیاز است و بى‏نهایت فقر، فقر و هرگز از بى نهایت صفر عددى به وجود نمى‏آید و از بى نهایت وابسته استقلالى حاصل نمى‏شود.
از اینجا نتیجه مى‏گیریم که سرانجام باید به وجودى برسیم که قائم به ذات است و مستقل از تمام جهات و علت است و معلول نیست، و او واجب الوجود است. چنین موجودی که علت مطلق است، از همه بی نیاز است و همه در اصل وجود و استمرار آن، محتاج او هستند.
بیان این احتیاج این است که، خداى تعالى مبدأ تمامى خلائق و دهنده تمامى کمالات است، پس خود او باید داراى هر چیز باشد که موجودات محتاج به آنند، زیرا کسی که چیزی می دهد نمی تواند فاقد آن چیز باشد. پس او غنى على الاطلاق است، چون اگر از جهتى غنى و از جهتى دیگر محتاج باشد، نمى‏تواند از آن جهت، دهنده کمال باشد و این خلف فرض است، زیرا گفتیم که او دهنده هر کمال است

• صفت غني در قرآن

در آیهی 15 سورهی فاطر میخوانیم: «وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنىُّ الْحَمِيد * ای مردم، شما (همگی) نیازمندان به خدا هستید، تنها خداوند است که بی نیاز و شایستهی حمد و ستایش است.»
مضمون این آیه شریفه موقعیت ما را در عرصهی عالم هستی در برابر هستی بخش روشن میسازد. آری، بی نیاز حقیقی و قائم بالذات در تمام عالم هستی یکی است و او خداوند است. همهی انسانها بلکه همهی موجودات سرتا پا نیازند و فقیر و وابسته به آن موجود مستقل، که اگر لحظه ای ارتباطشان با او یعنی خداوند حکیم قطع شود و توجه او را از دست بدهند، هیچ می شوند.
همان گونه که او غنی مطلق است، انسانها فقیر مطلق هستند و همان گونه که او قائم به ذات خویش است (وابسته به هیچ چیز نیست و خودش تکیه گاه خودش است)، مخلوقات همه قائم به او و وابسته به او هستند. چرا که او وجودی است بی نهایت از هر نظر و واجب الوجود در ذات و صفات، در مورد بی نیازی خداوند و نیازمندی همگان به او در قرآن کریم بسیار سخن گفته شده است.