- رعايت تناسب ميان فرد و مسئوليت مورد نظر
يكى از ملاكهاى انتخاب افراد براى پُستهاى مختلف، تناسب ويژگىها و تخصصهاى آنان با پست و مسئوليت مورد نظر است. عدم رعايت اين شرط موجب هدر رفتن نيروها و ضايع شدن امكانات و يأس و نااميدى متخصصان و ده‌ها آفت و آسيب اجتماعى و روحى ديگر خواهد شد.
فرض كنيد كه اگر رياست سازمان نظام پزشكى كشور را به يك مهندس نمونه كشاورزى واگذار كنند، و يا بالعكس رياست سازمان كشاورزى را به يك فوقتخصص قلب و عروق بسپارند، معلوم است كه چه آفات و مشكلاتى پديد خواهد آمد.
اين افراد هرچند در حرفه خود ممكن است بسيار موفق و خدمتگزار باشند، اما تخصصها و توانمندىهاى آنان تناسبى با چنان پستهايى ندارد و به احتمال قريب به يقين، نمىتوانند در آن زمينهها مسئولان موفقى باشند. امكانات و نيروهاى متخصص در آن حوزهها را نمىتوانند به خوبى شناسايى كرده و به كار گيرند.
قرآن کریم نیز در بعضی آیات به این شناخت در انتخاب افراد برای پست‌های گوناگون اشاره می‌کند. به طور نمونه در سوره قصص، بخشی از سرگذشت حضرت موسی آمده است. در یک مرحله از زندگی حضرت موسی علیه‌السلام، او با شعیب پیامبر و دختران او، روبه‌رو می‌شود و به آن‌ها کمک می‌کند. دختر فهمیده و بانجابت شعیب، از روی رفتار حضرت موسی علیه‌السلام پی به دو ویژگی «قدرت بدنی» و «امانت‌داری» او می‌برد و این صفات را برای سمت «چوپانی» مناسب دیده و حضرت را به پدرش پیشنهاد می‌دهد. در آیه 26 این سوره می‌خوانیم:
«قالَتْ إِحْداهُما يا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِيُّ الْأَمينُ * يكى از آن دو (دختر) گفت: پدرم! او را استخدام كن، زيرا بهترين كسى را كه مىتوانى استخدام كنى آن كسى است كه قوىّ و امين باشد (و او همين مرد است)!»
موسى به خانه شعيب آمد، خانهاى ساده و روستايى، خانهاى پاك و مملو از معنويت، بعد از آن‌كه سرگذشت خود را براى شعيب بازگو كرد، يكى از دخترانش زبان به سخن گشود و با اين عبارت كوتاه و پر معنى به پدر پيشنهاد استخدام موسى براى نگهدارى گوسفندان كرد. گفت: اى پدر! اين جوان را استخدام كن، چرا كه بهترين كسى كه مىتوانى استخدام كنى آن فرد است كه قوى امين باشد. او، هم امتحان نيرومندى خود را داده هم پاكى و درستكارى را.
دخترى كه در دامان يك پيامبر بزرگ پرورش يافته بايد اين چنين مؤدبانه و حساب شده سخن بگويد، و در عبارتى كوتاه و با كمترين الفاظ حق سخن را ادا كند.
اين دختر از كجا مىدانست كه اين جوان هم نيرومند است و هم درست‌كار، با اين‌كه نخستين بار كه او را ديده، بر سر چاه بوده و سوابق زندگيش براى او روشن نيست؟
پاسخ اين سؤال معلوم است: قوت او را به هنگام كنار زدن چوپان‌ها از سر چاه براى گرفتن حق اين مظلومان و كشيدن دلو سنگين يك تنه از چاه فهميده بود، و امانت و درستكاريش آن زمان روشن شد كه در مسير خانه شعيب راضى نشد دختر جوانى پيش روى او راه برود، چرا كه باد ممكن بود لباس او را جابجا كند. (1)
مردم در فعالیت‌های سیاسی مانند انتخابات، باید ویژگی‌های نامزدها را به طور دقیق بررسی کنند و عاقلانه تصمیم بگیرند.
——
1- تفسير نمونه، ج 16، ص 64.
