- حقوق پدر
حق پدر بر فرزند بسیار عظیم است و از این رو است که بدون شک خداوند دعای پدر در مورد فرزند را می‌پذیرد؛ هم‌چنان‌که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌واله فرموده‌اند:
«دعای سه کس یقیناً مستجاب است؛ دعای مظلوم، دعای مسافر، دعای پدر برای فرزند.» (1)
روایات زیادی درباره حق پدر بر فرزند وارد آمده است. مانند ادا کردن بدهیهای پدر توسط فرزند و یا خواندن نمازهای قضای او به وسیله پسر بزرگ‌تر.
برای این‌که عمیق‌تر به حق پدر نظر شود، سخنی از امام زین‌العابدین علیه‌السلام قابل تأمل است. حضرت، درباره حق پدر چنین فرموده‌اند:
«حق پدرت این است که بدانی او ریشه تو است و اگر او نبود تو هم نبودی و آن نعمت‌هایی که در خود می‌بینی و می‌پسندی بدان‌که پدرت سرچشمه این نعمت‌ها برای تو است. پس خدا را ستایش کرده و در مقابل این نعمت شکر نما و بدان‌که هیچ نیرویی نیست مگر از طرف خدا.» (2)
در زمان حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله نیز شخصی از رسول‌خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در مورد حقوق پدر سؤال کرد.
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در پاسخ وی فرمود: «او را با نام صدا نکند، جلوتر از او راه نرود، قبل از او ننشیند و برای او لعن و دشنام کسب نکند.» (3)
برخاستن از جا برای پدر نیز نشانه احترام به اوست. امام علی علیه‌السلام در این مورد فرموده‌اند:
«برای پدر و آموزگارت از جای خود برخیز، هر چند فرمانروا باشی.» (4)
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله رضایت خدا و نارضایتی او را مخصوص رضایت و نارضایتی پدر می‌داند و می‌فرمایند:
«رضایت خدا، در رضایت پدر است و نارضایتی خدا، در نارضایتی پدر.» (5)
در جایی دیگر نیز از رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله سؤال شد که حق پدر چیست؟
آن حضرت فرمودند: «تا زنده است، از او اطاعت کنی و از دستوراتش سرپیچی ننمایی.» (6)
امام سجاد علیه‌السلام بیست سال بر پدر بزرگوار خود گریست و هنگامی که در پیش آن حضرت، طعامی می‌گذاشتند، مدام می‌گریست تا این‌که روزی یکی از غلامانش عرض کرد: آقای من، وقت آن نشده که اندوه شما بر طرف شود.
حضرت فرمود: «وای بر تو! حضرت یعقوب، دوازده پسر داشت. خداوند یکی از آنان را از او پنهان کرد. آن‌قدر بر او گریست تا چشمانش از کثرت گریه سفید شد و از بسیاری اندوه بر پسرش موهای سرش سفید گشت، و پشتش از بار غم خميد. حال آن‌که فرزندش در دنیا زنده بود و من به چشم خود پدر و برادر و عمو و هفده نفر از اهل بیت خود را دیدم که شهید گشته بودند و جسدهای مطهر ایشان بر زمین افتاده بود.» (7)
رسول گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌واله فرموده‌اند:
«هیچ فرزندی نمی‌تواند حق پدر را ادا کند، مگر این که او را عبد کسی یابد، آن‌گاه او را بخرد و آزاد کند.» (8)
——————————–
1- بحارالانوار، ج 71، ص 84.
2- من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 622.
3- بحارالانوار، ج 71، ص 46.
4- غرر الحکم و درر الکلم، ص 136.
5- نهج الفصاحه، ص 502.
6- مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 15، ص 182.
7- الخصال، ج 2، ص 518.
8- مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، ج 15، ص 203.
