موقعيّت جغرافيايى مكّه مكرمه‏

• موقعيّت جغرافيايى مكّه مكرمه‏

شهر مقدس مكّه، در غرب نجد واقع است و آن را جزو تهامه دانسته‏اند. اين شهر از شمال به مدينه، از مشرق به نجد و رياض، از جنوب به يمن و از مغرب به جدّه محدود مى‏شود. طول‏آن 78 درجه وعرض‏آن 23 درجه است و در اقليم دوم قرار مى‏گيرد. ارتفاع تقريبى آن از سطح دريا 270 متر است وفاصله‏اش تا جدّه، با بزرگراه جديدى‏كه احداث شده، به 60 كيلومتر كاهش يافته و به وسيله بزرگراه هجرت با مدينه نيز 425 كيلومتر فاصله دارد. شهر مكه ميان دو رشته كوه محصور شده و ازاين‏رو، بناى آن از دور ديده نمى‏شود. اين دو رشته كوه عبارت‏اند از:

1. كوه‏ فلق‏ يا فلح؛ در شمال مكه واقع است كه به سمت غرب ادامه مى‏يابد.
2. قُعَيْقُعان؛ رشته كوهى است كه كوه‏هاى هندى، لُعْلُع، كَدَّى‏ از جمله ارتفاعاتى هستند كه در آن قرار دارند.

شهر، از سمت شمال به جنوب حالت شيب و سرازيرى دارد. سمت شمال را مَعْلاة و سمت جنوب را مَسْفَله گويند.

شهر مكه 2500 سال قبل از ميلاد مسيح عليه السلام محل توقف و اقامت كاروانيانى بوده كه در راه يمن و شام رفت و آمد داشتند و از اين رو، موقعيت بسيار ممتاز و سوق الجيشى به آن بخشيده است. از اين شهر، سه راهِ اصلى به سوى سه نقطه مهم منشعب مى‏شده كه بر اهميت آن مى‏افزوده است. اين سه نقطه، يمن، فلسطين و درياى سرخ هستند. مساحت كنونى مكه بيش از 4800 هكتار و جمعيت ساكن آن بيش از 600 هزار نفر است.

آب وهواى مكه خشك‏وسوزان وگرمايش آزار دهنده ‏است؛ زيرا كوه‏هايى‏كه اطراف آن واقع شده، جلوى بادهاى شمالى ‏را سد كرده و صخره‏ها نور خورشيد را منعكس مى‏سازد و حرارت و دماى هوا را دو چندان مى‏كند. در ماه‏هاى تير، مرداد و شهريور حرارت آن فوق‏العاده زياد است. بارندگى در آن غالباً مقطعى و در دى ماه است؛ زيرا در منطقه مدارى واقع است. وبه‏گاه بارش باران، چنان سيلى درچند ثانيه شهر را فرا مى‏گيرد كه تا ساعت‏ها و شايد روزها آثار آن باقى مى‏ماند. اين سيل از سمت شمال به جنوب سرازير مى‏شود و گاهى نيز اندرون مسجدالحرام را تا يك متر فرا مى‏گيرد. براى جلوگيرى از ويرانى‏هاى حاصل از سيل، سدى را در منطقه معلاة ساخته‏اند.