- براهین اثبات خدا
برای اثبات خداوند براهین (دلایل) مختلفی ارائه شده است که برخی از آنها بسیار ساده و همه فهم هستند و برخی پیچیده و فلسفی؛ به طور کلی میتوان راه های اثبات خدا را به سه دسته تقسیم کرد:
الف) راه انفسی یا فطری (مثل برهان فطرت)
ب) راه علمی یا شبه فلسفی (مثل برهان نظم)
ج) راه فلسفی (مثل برهان امکان و وجوب)
البته از آنجاییکه عدهای وجود مبدأ برای آفرینش را فطری میدانند (همان گونه که در برهان فطرت بیان خواهد شد) میگویند خداوند نیاز به دلیل و اثبات ندارد، بلکه تمام مواردی که به عنوان برهان و دلیل برای اثبات وجود خداوند مطرح می شوند فقط جنبه تذکر و تبیین دارند و این طور نیست که در وجود انسان هیچ گرایشی به خدا وجود ندارد و ما مجبوریم خدا را برای او ثابت کنیم، بلکه ما با بیان این برهان ها فقط تلنگری به فطرت به خواب رفته او می زنیم تا او را متوجه آنچه می داند و به سوی آن مایل است، ولی از آن غفلت میکند، کنیم. (1)
به همین دلیل است که برخی به جای برهان از عنوان دلیل استفاده می کنند و می گویند این براهینی که مطرح می شود، همه نشان دهنده وجود خداوند هستند نه ثابت کننده وجود او.
و با هیچ یک از این براهین نمیتوان اثبات کرد که خدا وجود دارد یا ندارد، بلکه وجود خداوند جزء امور بدیهی است که یکی از مهمترین ویژگیهای امر بدیهی غیر قابل اثبات و انکاربودن آن است.
حال تلاش بر این است که در این فصل به طور مختصر و همه فهم این براهین یا ادله را شرح داده و بیان کنیم.
———————————————–
(1)توحید در قرآن- عبدالله جوادی آملی- ص 32
