- مسجد كوفه:
مسجد كوفه يكى از مساجد بسيار قديمى اسلامى است و گفته مىشود در سال 17 ه ق كه شهر كوفه تأسيس شد اولين بناهايى كه در شهر ساخته شدند مسجد و دارالاماره بودند. مسجد مذكور مربعى شكل بوده و براى چهل هزار نمازگزار گنجايش دارد.
در فضل مسجدكوفه احاديث فراوانى روايت شده است كه برخى از آنها عبارتند از:
امام باقر (ع) فرمود: «نماز خواندن در مسجد كوفه، چنانچه فريضه يوميه باشد معادل حج مقبولى است و چنانچه فريضه مستحبى باشد معادل عمره مقبولى است».
امام باقر (ع) فرمود: «مسجد كوفه باغى از باغهاى بهشت است، و در آن يكهزار و هفتاد پيامبر نماز خوانده است».
حضرت على (ع) فرمود: «نماز نافله در اين مسجد مساوى حج عمره گذاردن همراه با پيامبر خداست و نماز فريضه خواندن در آن مساوى حج تمتع گذاردن همراه با پيامبر خداست. در اين مسجد هزار نبى و وصى نماز خوانده است».
از رسول خدا (ص) روايت شده است كه: در شب اسراء كه به آسمان رفت، جبرئيل به ايشان عرض كرد: اى محمد (ص) آيا مىدانى كه اكنون كجا هستى؟ تو اكنون مقابل مسجد كوفه هستى. پيامبر فرمود: از خداوند برايم اجازه بگير كه دو ركعت در آن نماز بخوانم، سپس پيامبر در آنجا فرود آمد و در آن نماز خواند، به درستى كه مقدمه مسجد همانند باغى از باغهاى بهشت است و سمت چپ و سمت راست و وسط آن همانند باغى از باغهاى بهشت است و نماز فريضه خواندن در آن مساوى خواندن هزار ركعت نماز است و نماز نافله خواندن در آن مساوى پانصد ركعت نماز است.
از جاهاى زيارتى و متبرك مسجد مىتوان از مقام اميرالمومنين (ع) نام برد كه در سمت قبله قرار دارد، البته قابل ذكر است كه دور تا دور مسجد را حجرههاى زيادى فراگرفته كه بزرگترين آنها همين مقام است كه در سمت قبله قرار دارد و در آن محرابى هست كه گويند حضرت على (ع) در آنجا نماز مىخوانده است و در همان جا به شهادت رسيده است و در كنار محراب درى وجود داشت كه به قصر دار الاماره منتهى مىشد كه خرابههاى آن همچنان در كنار مسجد قرار گرفته است و در فاصله هشتاد و پنج مترى دارالاماره خانه امام على (ع) قرار دارد كه همچنان پابرجاست و بر روى آن گنبد سبزى ديده مىشود. شيعيان در هنگام ورود به مسجد نخست به نزد محراب على (ع) مىروند و در كنار آن دو ركعت نماز به جا مىآورند. در سال 1974 م، رهبر اسماعيليان اقدام به نصب پنجرهاى از طلا و نقره در مقام امير المومنين (ع) نمود.
از اعمال مسجد، خواندن دو ركعت نماز در وسط مسجد است كه به مقام رسول خدا (ص) معروف است. همچنين در اين مسجد ستونها و محرابهاى هفت گانهاى وجود دارد كه اين محرابها محل نماز گزاردن برخى از معصومان و پيامبران (ع) بوده است.
از ديگر جاها دكه القضاء است كه بنا به رواياتى جايگاه قضاوت حضرت اميرالمومنين (ع) بوده و در شمال شرقى مسجد قرار دارد و در مجاورت آن جايى به نام (بيت الطشت) قرار دارد كه محل ظهور يكى از معجزات حضرت على (ع) است و تفصيل آن در مفاتيح الجنان آمده است.
باب الثعبان يا دروازه اژدها يكى از دروازههاى نخستين و كهن مسجد كوفه است كه در ميانه ديوار شمالى قرار دارد و در اينجا يكى ديگر از معجزات امير المومنين على (ع) ظاهر شده است.
اصبغ بن نباته مىگويد: امير المؤمنين عليه السلام در جمع مردم كوفه فرمود:
خداوند چيزى را به شما بخشيده كه به كس ديگر نداده است، خداوند اين نمازگاهتان را برترى ويژهاى بخشيد. اين (مسجد كوفه)، خانه آدم، جايگاه نوح، منزلگاه ادريس و مصلّاى ابراهيم خليل و برادرم خضر و نمازگاه من مىباشد. مسجد شما يكى از چهار مسجدى است كه خداوند آن را براى اهلش برگزيده است. گويى آن را مىبينم كه فرداى قيامت، با دو جامه سفيد، وارد محشر مىشود و كسانى را كه در آن نماز خواندهاند، شفاعت مىنمايد و شفاعتش از جانب خدا رد نخواهد شد. در آينده حجر الاسود در آن نصب خواهد شد. زمانى مىرسد كه همين مسجد، نمازگاه مهدى عليه السلام، فرزندم و نمازگاه هر مؤمنى مىشود. در روى زمين مؤمنى نيست مگر اينكه وارد شود و به آن دل ببندد. مبادا آن را ترك و مهجورش كنيد. در آن نماز بخوانيد و با آن نماز به خدا نزديك شويد و حوائج خويش را از خدا بخواهيد. اگر مردم به فضيلت اين مسجد آگاه بودند از اكناف جهان به سوى آن مىشتافتند، اگر چه به خزيدن بر روى برف باشد.» (1)
در بعضى روايات از مسجد كوفه به عنوان «قصرى از بهشت» ياد شده است. امام على عليه السلام مىفرمايد:
«أَرْبَعَةٌ مِنْ قُصُورِ الْجَنَّةِ فِي الدُّنْيَا: الْمَسْجِدُ الْحَرَامُ، وَ مَسْجِدُ الرَّسُولِ صلى الله عليه و آله، وَ مَسْجِدُ بَيْتِ الْمَقْدِسِ، وَ مَسْجِدُ الْكُوفَةِ». (2)
در روايات آمده است كه قبل از حضرت آدم، فرشتگان در اين مكان مقدس عبادت مىكردند. امام على عليه السلام مىفرمايد:
«أَوَّلُ بُقْعَةٍ عُبِدَ اللَّهُ عَلَيْهَا، ظَهْرُ الْكُوفَةِ لَمَّا أَمَرَ اللَّهُ الْمَلائِكَةَ أَنْ يَسْجُدُوا لآِدَمَ، سَجَدُوا عَلَى ظَهْرِ الْكُوفَةِ، وَ إِنَّ الْمَلائِكَةَ لَتَنزلُ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ إِلى مَسْجِد الْكُوفَةِ».
مسجد كوفه نزد خداوند از چنان جايگاهى برخوردار است كه اگر كسى وارد آن شود، گناهانش آمرزيده مىشود. امام رضا عليه السلام از شخصى پرسيد كجا زندگى مىكنى؟
پاسخ داد در كوفه. امام درباره فضيلت مسجد كوفه به او فرمود:
«فَإِنَّ مَسْجِدَ الْكُوفَةِ بَيْتُ نُوحٍ، لَوْ دَخَلَهُ رَجُلٌ مِائَةَ مَرَّةٍ لَكَتَبَ اللَّهُ لَهُ مِائَةَ مَغْفِرَةٍ، أَمَا إِنَّ فِيهِ دَعْوَةَ نُوحٍ عليه السلام حَيْثُ قَالَ: رَبِّ اغْفِرْ لِي وَ لِوَالِدَيَّ وَ لِمَنْ دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِناً». (3)
- فضيلتهاى مسجد كوفه
- نماز در مسجد كوفه تمام است
وقتى شخصى به مكانى مسافرت كند و قصد ده روز نكند، نمازش شكسته است، مگر چهار مكان كه استثنا شده است. امام صادق عليه السلام مىفرمايد
تَتِمُّ الصَّلاةُ فِي أَرْبَعَةِ مَوَاطِنَ: فِي الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ، وَ مَسْجِدِ الرَّسُولِ صلى الله عليه و آله، وَمَسْجِدِ الْكُوفَةِ، وَ حَرَمِ الْحُسَيْنِ- صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ-». (4)
- نماز در آن برابر با حج است
امام باقر عليه السلام درباره فضيلت نماز در مسجد كوفه مىفرمايد:
«اگر مردم مىدانستند مسجد كوفه چه فضيلتى دارد، از مكانهاى دور به آنجا مىرفتند، همانا خواندن نماز واجب در آنجا برابر با حج و نماز نافله برابر عمره است.» (5)
- برتر از همه مساجد
امام صادق عليه السلام نماز در مسجد كوفه را برابر با هزار نماز در مسجدى غير از مسجد كوفه مىداند. همچنين امام رضا عليه السلام در فضيلت خواندن نماز در اين مكان مقدس مىفرمايد: «الصَّلاةُ فِي مَسْجِدِ الْكُوفَةِ فُرادى أَفْضَلُ مِنْ سَبْعِينَ صَلاةً فِي غَيْرِ جَمَاعَةٍ».
—————
(1) بحارالأنوار، ج 100، ص 389.
(2) وسائلالشيعه، ج 5، ص 282.
(3) وسائلالشيعه، ج 5، ص 282.
(4) الكافي، ج 4، ص 586.
(5) همان، ص 28.
