مرقد مختار ثقفى

• مرقد مختار ثقفى:

مختار ثقفى يكى از خون‏خواهان امام حسين (ع) و ياران او بود كه برعليه بنى اميه قيام كرد و توانست افراد بسيارى را كه در قتل آن حضرت دخيل بودند دستگير نموده و به مجازات برساند. علامه امينى در كتاب خود الغدير مطالب با ارزشى درباره مختار نوشته و او را يكى از بزرگان دين و مخلص و وفادار دانسته و اينكه نهضت مبارك وى تنها براى اقامه عدل و ريشه‏كنى ملحدان و مقاومت در برابر ظلم اموى‏ها بوده است، واينكه او را متهم به مذهب كيسانى‏ كرده‏اند و يا ساير تهمت‏هاى وارده، به هيچ‏وجه صحت نداشته و ائمه اطهار (ع) و از جمله امام سجاد (ع)، امام باقر (ع) و امام صادق (ع) بر او ترحم نموده‏اند و بويژه امام باقر (ع) او را مدح كرده است. (1) گويند پس از حماسه كربلا، ابن زياد بسيارى از شيعيان و از آن جمله مختار ثقفى و ميثم تمار را به زندان افكند و قصد داشت كه آنان را به شهادت برساند، اما چندى نگذشت كه پيكى از جانب يزيد بن معاويه رسيد و به ابن زياد دستور داد كه مختار را بعلت شفاعت قومش آزاد سازد و ميثم در زندان به مختار مى‏گفت: (به زودى آزاد خواهى شد و به خون‏خواهى امام حسين (ع) قيام خواهى كرد و ابن زياد را كه در سر هواى كشتن تو را دارد، خواهى كشت).سپس علامه امينى ادامه مى‏دهد:

بزرگان شيعه و ازجمله شهيد اول او را گرامى داشتند و شهيد اول در كتاب (مزارات) زيارتى مخصوص به او را ذكر مى‏كند كه نشان دهنده محبت مختار نسبت به امام زين العابدين (ع) است و اينكه وى جان خود را بر سر راه رضايت ائمه اطهار و يارى اين خاندان پاك داده است.

ظاهراً قبر مختار در دوره‏هاى پيشين از مزارهاى مشهور شيعه در كوفه بوده و بر بالاى آن گنبدى قرار داشته و ابن بطوطه، درسفرنامه معروف خود، در اين باره چنين مى‏گويد:

(در طرف مغرب قبرستان كوفه جائى را ديدم كه درآن چيزى به رنگ سياه تند در ميان زمينه سفيدى جلب نظر مى‏كرد گفتند قبر ابن ملجم شقى است كه مردم كوفه همه ساله هيزم فراوان بدانجا مى‏برند و هفت روز آتش بر گور او مى‏افروزند. در نزديكى قبر ابن ملجم گنبدى است كه مى‏گويند مدفن مختار بن ابى عبيده است) شيخ حرز الدين در كتاب المراقد مى‏گويد: (قبر مختار در زاويه محل اتصال قصر دارالاماره و مسجد كوفه واقع شده است و قبر او به مرور زمان مخروبه و از ديده‏ها مخفى شده بود تا اينكه عاقبت عالم ربانى بزرگوار سيد محمد مهدى بحر العلوم در هنگام تتبع آثار باقيمانده مسجد كوفه در اطراف، به سنگ قبرى برخورد كرد كه نام و نسب مختار برآن نقش بسته بود. در اوايل روزگار ما مدخل قبر مختار از حجره‏اى بود كه در زاويه جنوب شرقى مسجد كوفه واقع شده بود، اما در اين اواخر تاجرى به نام حاج محسن بن عبود شلاش خفاجى نجفى با كمك تنى چند از علماى نجف اشرف، حرمى براى مختار ساخته و آن را به جنوب رواق و حرم مسلم بن عقيل ملحق ساخت و براى قبر او پنجره‏اى جديد ساخت.

————————

1. علامه امينى، الغدير ج 2 ص 343.