منبر

• منبر

يكى از مكان‏هاى مقدسِ مسجد، محل منبر رسول خدا (ص) است. در روايات زيادى نقل شده كه پيامبر خدا (ص)، در آغاز با تكيه بر درخت خرمايى به ايراد خطبه مى‏پرداخت تا اينكه يكى از اصحاب پيشنهاد ساختن منبرى را داد تا رسول خدا (ص) بر روى آن بنشيند، به طورى كه هم مردم ايشان را ببينند و هم آن حضرت از ايستادن خسته نشود.

در برخى ديگر از نقل‏ها آمده است كه پيش از آن، سكّويى از گِل ساخته بودند كه آن حضرت بر روى آن مى‏نشست و تنها در سال هفتم هجرت بود كه منبرى‏ چوبين ساختند.

اين منبرِ سه پله‏اى تا زمان حكومت معاويه مورد استفاده بود. معاويه براى كسب وجهه و حق جلوه دادن خود، خواست تا منبر رسول خدا (ص) را از مدينه به شام ببرد، اما مردم مدينه دست به اعتراض زدند و از اين كار ممانعت كردند. بعدها نجّارى، شش پلّه بر همان منبر ساخت كه مجموعاً نُه پلّه شد. اين منبر بر اثر گذشت زمان از ميان رفت و قسمتى از آن در قرن ششم به عنوان تبرّك مورد استفاده قرار مى‏گرفت.

در سال 654 مسجد نبوى آتش گرفت و منبر سوخت. نوشته‏اند كه سوخته منبر را در محلى كه اكنون منبر فعلى قرار دارد، دفن كردند. در سال 664 منبر جديدى توسط حاكم مملوكى مصر، بَيْبَرس، براى مسجد نبوى فرستاده شد. پس از آن در سال 797 منبرى ديگر و سپس در سال 820 باز هم منبر ديگرى نصب شد كه در آتش سوزى سال 886 از ميان رفت. قايتباى در سال 889 منبرى فرستاد كه آن نيز در سال 998 با منبرى كه سلطان مراد عثمانى فرستاد و تا به امروز باقى مانده، عوض شد. اين منبر يكى از آثار ارزشمند هنرى به شمار مى‏آيد.

 از آن حضرت نقل شده است كه‏ «قوائم منبرى رواتب فى الجنه»؛ «پايه‏هاى منبر من در بهشت استوار است.» (1)

————————–

1. نورالدّين هيثمى، موارد الضمان صص 35، 256.