مقام سر مطهر امام حسين عليه السلام‏

• مقام سر مطهر امام حسين عليه السلام‏

در مورد محل دفن سر مطهر امام حسين عليه السلام روايات متعددى وجود دارد، در حال حاضر در سمت شرقى مسجد اموى مقامى به نام «راس الحسين» قرار دارد كه زوار ايرانى به زيارت آن مى‏شتابند.

علامه سيد محسن امين در مورد سر مطهر امام حسين عليه السلام چنين مى‏نويسد:

در مورد محل دفن سر مطهر امام حسين عليه السلام اقوال مختلفى نقل شده است كه ما آن را در كتاب لواعج الاشجان آورده‏ايم، اين اقوال عبارتند از:

1. سر مقدس حضرت در نجف اشرف، در سمت سر مبارك حضرت امير مومنان عليه السلام دفن شده است. برخى از علماى شيعه به استناد اخبارى كه به اين مضمون در كتاب كافى و تهذيب وكتب ديگر از طريق شيعه از ائمه عليه السلام نقل شده اين قول را پذيرفته‏اند.
2. سر مطهر به بدن حضرت عليه السلام ملحق گرديد. در بحارالانوار آمده است كه مشهور بين علماى اماميه اين است كه على‏بن الحسين عليه السلام سر حضرت را به كربلا برگرداند.

سيدبن طاووس در اللهوف مى‏نويسد: «سر حضرت به كربلا برگردانده شد و با پيكر پاكش دفن گرديد و علماى ما به اين معنى عمل كرده‏اند». ابن نما مى‏گويد: «آن‏چه از اين اقوال قابل اعتماد است اين است كه سر حضرت پس از آن كه در شهرها گردانده شد، به‏ پيكرش ملحق گرديد و با آن دفن شد. از سيد مرتضى نقل شده است كه در پاسخ بعضى از مسائل گفته است: «سر حضرت، از شام به كربلا برگردانده شد و به بدن ملحق گرديد». شيخ طوسى نيز فرموده است كه: «استحباب زيارت اربعين امام حسين عليه السلام به همين مناسبت است». سبط ابن جوزى نيز گفته است: «مشهورترين اقوال اين است كه‏ يزيد آن را همراه اسيران به مدينه برگرداند و سپس در كربلا به بدن او ملحق گرديد».

3. بيرون كوفه نزديك قبر امير مؤمنان عليه السلام دفن شده است. اين روايت در كافى از امام صادق عليه السلام نقل شده است.
4. در مدينه منوره نزد قبر مادرش فاطمه عليه السلام دفن شده است. طرفداران اين نظريه مى‏گويند: «يزيد آن را به نزد عمروبن سعيدبن عاص، حاكم مدينه فرستاد و او آن را در نزد قبر مادرش دفن كرد.
5. اين سر در داخل مسجد اموى به خاك سپرده شده است. در كتاب جواهر المطالب از ابن ابى الدنيا نقل شده است كه سر حضرت در خزانه دربار يزيد بود و پس از آن كه يزيد به هلاكت رسيد، سر را گرفتند و آن را غسل دادند و در مقبره كنار باب الفراديس در دمشق دفن كردند و شايد بعدها توسط برخى از حكمرانان شيعى مذهب، اين سر از مقبره باب الفراديس به مقام راس الحسين عليه السلام در داخل مسجد اموى منتقل شده باشد.
6. در مسجد شهر معروف رقه در كنار فرات دفن شده است. سبط ابن جوزى نقل كرده است كه يزيد ملعون گفت: «سر حسين را در برابر سر عثمان، نزد فرزندان «ابى معيط» خواهم فرستاد. فرزندان ابى معيط در شهر «رقه» ساكن بودند. وقتى كه يزيد آن را فرستاد. آنان سر را در خانه‏هاى خود دفن كردند و بعدها آن خانه جز و مسجد شد.
7. در مصر دفن شده است. به اين معنى كه خلفاى فاطمى آن را ابتدا از مقبره باب الفراديس به شهر عسقلان و سپس از آن جا به قاهره منتقل كردند. در قاهره زيارتگاه بزرگ و با عظمتى به اين نام وجود دارد. اين قول را از سبط ابن جوزى نقل كرده‏اند.

علامه امين پس از نقل اين اقوال اضافه مى‏كند: «مورخان متعددى نقل كرده‏اند كه خليفه فاطمى مصر دستور داد سرى را كه در عسقلان دفن شده بود به اين عنوان كه سر حسين‏بن على عليه السلام است در آوردند و به مصر بردند و در محلى كه به راس الحسين معروف شده‏ است به خاك سپردند و اكنون آن محل زيارتگاه بزرگى است و در كنارش مسجد بزرگى ساخته شده است و من در سال 1321 آن را ديدم. مردم مصر اعم از زن و مرد دسته دسته به آن جا مى‏روند و زيارت و دعا و تضرع مى‏كنند». سپس علامه امين مى‏افزايد: «در انتقال آن سر از عسقلان و دفن آن در مصر توسط فاطميان هيچ شكى نيست ولى اين كه آيا آن سر، سر حضرت حسين‏بن على عليه السلام بوده است يا نه، محل شك است. در هر حال چهار قول اخير صرفاً مبتنى بر روايات و اقوال اهل سنت است». (1) همان طور كه اشاره شد مقام راس الحسين در داخل مسجد اموى، عبارت از حرم كوچكى است كه در سمت شرقى مسجد اموى و در كنار گنبد امام زين‏العابدين عليه السلام قرار دارد. قبل از ورود به حرم اين مقام، رواق مستطيل شكلى قرار دارد كه در مدخل آن محل نماز خواندن امام زين العابدين عليه السلام محصور شده است و كمى بالاتر از آن طاقچه‏اى در ديوار تعبيه شده و اطراف آن نقره‏كارى شده است و مى‏گويند كه سر مطهر امام حسين عليه السلام را مدتى در بالاى اين طاقچه گذاشته بودند.

—————-

1. امين، اعيان الشيعه، ج 1، ص 626، پيشوايى، شام سرزمين خاطره‏ها، ص 117-/ 119.