مدفن سرهاى شهداى كربلا در باب الصغير

• مدفن سرهاى شهداى كربلا در باب الصغير

پس از آن‏كه اهل‏بيت پيامبر عليهم السلام را در كربلا به خاك و خون كشيدند، عمر بن سعد دستور داد سرهاى شهدا را قطع كنند. پس از اين اقدام شنيع، سرها را ميان قبايل تقسيم كرد تا آنان بدين وسيله به ابن زياد تقرّب جويند. قبيله كنده سيزده سر، به رياست محمد بن اشعث كندى. قبيله هوازن دوازده سر، به رياست شمر بن ذى الجوشن. تميم هفت سر. بنى‏اسد شانزده سر و بقيه قبايل تعدادى را (كه در مجموع به 71 سر بريده مى‏رسيد) حمل كردند و وارد كوفه شدند.(1) عبيداللَّه دستور داد تمامى سرها را از جلوىِ كاروان اسرا حركت دهند و به شام ببرند. در شب اول ماه صفر، كاروان به دمشق رسيد.

قبل از ورود آن، به دستور حكومت يزيد، شهر را آراستند. زنان و مردان، هلهله كنان ايستاده و سرهاى مقدس را بر نيزه‏ها و كاروان مصيبت ديدگان اهل بيت را به دنبال آن مى‏نگريستند. سر مقدس عباس بن على عليه السلام جلوتر از همه و سر مقدس امام حسين عليه السلام در آخر سرها و در جلو زنان بر نيزه افراشته بود.

امّ كلثوم از رييس قافله خواسته بود سرها را جلوتر از كاروان وارد شهر كنند تا مردم متوجه سرها شده و به حرم اهل بيت نگاه نكنند. هنگام طلوع آفتاب سرهاى مقدس شهدا و كاروان اسرا از «باب الساعات» وارد مسجد اموى شد. آنگاه به دستور يزيد لعنة اللَّه، تمامى سرها به مدت سه روز بر دروازه‏هاى شهر و مسجد اموى آويزان گرديد. امام‏ زين‏العابدين عليه السلام پس از چندى، موافقت يزيد را گرفت تا سرها را به بدن‏ها ملحق سازد و لذا سر امام حسين عليه السلام و ساير شهدا را به كربلا برد و به اجساد مطهرشان ملحق كرد. (2) در عين حال، چند سر از شهدا را در پيرامون «باب الصغير» به خاك سپردند. امروز اين مكان كه حدود پنجاه متر بالاتر از درِ اصلى قبرستان باب الصغير و سمت چپ كوچه و در حقيقت خارج از قبرستان است، داراى محوطه‏اى بزرگ است كه در وسط آن حجره‏اى كوچك بوده و سرهاى مقدس در اين حجره دفن شده‏اند.

هر چند كه بر سقف اين حجره، اسامى شانزده تن از شهداى كربلا نوشته شده، ليكن به احتمال قوى تنها سر سه تن از شهداى كربلا در اين مكان به خاك سپرده شده‏اند. اين سرها عبارت‏اند از:

1. سر مقدس حضرت ابوالفضل العباس عليها السلام
2. سر مقدّس حضرت على اكبر عليها السلام
3. سر مقدس حبيب بن مظاهر عليها السلام.

نام سرهايى كه بر سقف گنبد اين مكان ثبت شده، عبارت‏اند از:

1. عباس 2. على اكبر 3. حبيب بن مظاهر 4. قاسم بن الحسن 5. عبداللَّه بن على‏ 6. عمربن على 7. حرّ رياحى 8. محمد بن على 9. عبداللَّه بن عون 10. على بن ابى‏بكر 11. عثمان بن على 12. جعفر بن على 13. جعفر بن عقيل 14. محمد بن مسلم 15. عبداللَّه بن عقيل 16. حسين بن عبداللَّه.

————————-

1. عبد الرزاق موسوى المقرم، مقتل الحسين أو حديث كربلاء، ص 391.
2. مجلسى، بحار الانوار، ج 45، ص 128- 124.