- بغض
رذیله اخلاقی کراهت (بغض) عبارت است از: نفرت و عدم علاقه‌مندی به چیزی یا شخصی که برای انسان زجرآور و زحمت‌آفرین است.
بغض؛ شامل ارتکاب اموری می‌شود که سبب دوری و کراهت خوبان از انسان می‌گردد.
- اقسام بغض
اقسام بغض عبارت‌اند از بغض خدا، بغض رسول خدا و اولیاء الهی، بغض خانواده، بغض مومنین و آشنایان.
در دسته‌بندی دیگر بغض به دو دسته حرام و واجب تقسیم می‌شود؛ بغض حرام بغضی است که برای غیر خدا باشد و بغض واجب بغض نسبت به دشمنان خدا و دشمنان حق و انسانیت و اولیاء دین است.
- مفاسد بغض و کراهت
مفاسدی که بغض به همراه دارد بسیار است.
بغض حرام، باعث به هم ریختن اجتماعات، ضعف و یا قطع شدن ارتباطات سالم می‌شود.
کراهت و بغض، زمینه فساد و قتل و غارت است. همان‌گونه که امام علی علیه‌السلام می‌فرماید:
«با یکدیگر کینه‌ورزی ننمایید چرا که موجب براندازی شما خواهد شد.» (1)
نفرت و بغض، ناآرامی روح و روان را به همراه دارد، دل را کور می‌کند و باعث تنها ماندن و افسردگی می‌شود. بغض، و نفرت از مردم موجب بغض خدا نسبت به انسان می‌شود.
یکی از علل انحراف مردم از مسیر ولایت امام علی علیه‌السلام بغض آنان می‌باشد. به این افراد که بغض حضرت علی علیه‌السلام و فرزندانشان را در دل خود قرار داده و دشمنی با آنان را بر خود واجب می‌دانند ناصبی می‌گویند.
از روایات اسلامی نیز استفاده می‌شود که هرگاه خواستید برای فرزندتان دایه‌ای انتخاب کنید مواظب باشید که ناصبی نباشد. زیرا شیر او سبب رسوخ دشمنی اهل بیت علیهم‌السلام در جان کودک می‌شود.
بنی امیه بغض اهل بیت علیهم‌السلام و خوارج نیز بغض امیرالمومنین علیه‌السلام را داشته‌اند.
امام علی در خطبه 127 نهج البلاغه ضمن تحلیل و تبیین انحراف خوارج می‌فرماید:
«به زودی دو گروه نسبت به من هلاک می‌گردند: دوستی که افراط کند و به غیر حق کشانده شود و دشمنی که در کینه‌توزی با من زیاده‌روی کند و به راه باطل درآید.»
- راه‌های درمان بغض
در درمان بغض و کراهت، باید به فواید انس و محبت فکر کرد.
یک راه مؤثر دیگر نیز اندیشه کردن در زیان‌های این رذیله اخلاقی است. ریشه و منشأ بغض می‌تواند جهل و نادانی، دشمنی، حسادت، بخل، سوء خلق، نفاق، ظلم، عُجب، شرابخواری، قمار، غفلت از یاد خدا و ترک نماز باشد. در سوره مائده، آیه 91 به برخی از این موارد اشاره شده است:
«إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَن يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَ الْبَغْضَاءَ فىِ الخْمْرِ وَ الْمَيْسرِ وَ يَصُدَّكُمْ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلَوة * شيطان مىخواهد به وسيله شراب و قمار، در ميان شما عداوت و كينه ايجاد كند، و شما را از ياد خدا و از نماز بازدارد.»
امام صادق علیه‌السلام نیز در این زمینه به موارد دیگری اشاره نموده‌اند:
«سه چیز باعث ایجاد کینه و بغض می‌شود: دورویی و ستمگری و خودپسندی.» (2)
برای مبارزه با ریشه‌های این رذیله، همنشینی با دیگران و ایجاد ارتباط و معاشرت سالم، هدیه دادن و احترام به دیگران و مبارزه با نفس توصیه می‌شود.
————————-
1- تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص 462 .
2- تحف العقول، ص 316.
