جغرافيای طبيعی استان قم

• جغرافيای طبيعی استان قم

استان قم، در مجاورت کوير مرکزى ايران در جهت غرب آن واقع شده و از شمال به استان تهران و از غرب به استان مرکزى و از شرق به استان سمنان و از جنوب به استان اصفهان محدود است. حدود 25 درصد از وسعت استان را مناطق کوهستانى و کوهپايه اى تشکيل داده و مابقى به صورت دشت می‏باشد. با توجه به اختلاف زياد ارتفاع در استان  داراى آب و هواى متفاوت و اقليم هاى مختلف (از اقليم خشک کويرى گرفته تا معتدل و کوهستانى) می‏باشد.

دخالت عواملى همچون نزديکى به کوير و عامل ارتفاع باعث پيدايش تغييرات و تفاوت هايى در آب و هواى آن شده است. به طورى که تاثير ارتفاع در نواحى غربى و جنوبى استان زياد بوده و کاهش چشمگير دما در ارتفاعات به چشم می‏خورد. کل استان به دليل دورى از دريا از رطوبت هواى کمى برخوردار است. بادها به دليل تاثير بر روى دما، تبخير و بارندگى يک عامل مهم و موثر بر آب و هواى استان به حساب می‏آيند. بادهاى غربى و شرقى از بقيه مهم ترند ولى اهميت بادهاى شرقى از بادهاى غربى هم بيشتر است. بادهاى شرقى از طرف بيابان هاى مرکزى ايران به نواحى مرکزى و شرقى استان می‏وزند و به دليل آن که از بيابان می‏وزند (مخصوصا در فصول پاييز و بهار) خشکى و گرد و غبار فراوان به همراه دارند و باعث آلودگى سطح شهر قم می‏شوند. در فصل زمستان گاهى بادهاى شمال شرقى به داخل استان وزيده و باعث افت شديد دما می‏شود، و پديده اى اصطلاحا به نام سرما خشکه به وجود می‏آورند. بادهاى غربى نيز بخصوص در فصول پاييز و زمستان استان را تحت تاثير قرارداده و اغلب باعث بارندگى در سطح استان می‏شوند. جهت وزش بادهاى غالب در استان قم جهت شرقى است. بين نواحى کوهستانى و کوهپايه اى استان، نسيم کوه و دره و بالعکس نيز جريان دارد که جنبه محلى داشته و در روز و شب جهت آن ها عوض می‏شود.

يکى ازخصوصيات بارز مناطق بيابانى سرماى شديد زمستان و گرماى بالاى تابستان می‏باشد به طورى که طبق آمار ارايه شده متوسط حداقل درجه حرارت سردترين ماه سال 5/16- و متوسط حداکثر گرم ترين ماه سال 5/42 درجه و حداکثر مطلق درجه حرارت هوا 49 درجه در ماه هاى تير و مرداد و حداقل آن 24- در بهمن ماه می‏باشد. با توجه به ويژگى خاص توپوگرافى در مناطق مختلف استان، اختلاف دماى محسوسى به چشم می‏خورد، به طورى که هر چه از جنوب به طرف شرق و شمال استان حرکت کنيم بر مقدار دماى هوا افزوده و از تعداد روزهاى يخبندان و تعداد روزهاى ابرى سال کاسته می‏شود.