فاطمه بنت اسد

• فاطمه بنت اسد

اين مادر، از زنان بسيار محبوب نزد رسول خدا (ص) بود. وى آن اندازه عظمت داشت كه بنا بر نقل‏هاى تاريخى، به اندرون خانه كعبه رفت و امير مؤمنان (ع) را به دنيا آورد. فاطمه بنت اسد به عنوان همسر ابوطالب در سرپرستى رسول خدا (ص) شريك بود و پيامبر فاطمه بنت‏اسد را چون مادر خويش مى‏دانست. وى از نخستين زنان مسلمان در مكه بود و پس از هجرت، همراه فرزندش على (ع) در مدينه زندگى مى‏كرد. به نقل از ابن سعد، صاحب «طبقات» رسول خدا (ص) از او ديدار مى‏كرد و در خانه‏اش مى‏ماند. (1)

آن حضرت فرمود: اگر مادرم فاطمه از دنيا رفت مرا خبر دهيد؛ وقتى او وفات يافت، پيامبر صلى الله عليه و آله بر جنازه‏اش حاضر شدند. هنگامى كه براى ايشان قبرى حفر شد، پيامبر صلى الله عليه و آله به پشت، داخل آن خوابيدند و قرآن خواندند؛ آنگاه پيراهن خود را كف قبر پهن كرده و فاطمه بنت اسد را بر آن خوابانيدند، سپس بر او نماز گزارده، فرمودند: هيچ‏كس جز فاطمه بنت اسد از فشار قبر در امان نمى‏ماند. (2) پيامبر صلى الله عليه و آله در وفات مادر گرامى حضرت على عليه السلام بى‏تابى فراوان مى‏كردند. وقتى دليل آن را پرسيدند، فرمود: «او به راستى مادرم بود؛ چرا كه كودكان خود را گرسنه مى‏داشت و مرا سير مى‏كرد، آنان را خاك آلود مى‏گذاشت و مرا شسته و آراسته مى‏داشت، به راستى كه او مادرم بود.» (3)

پس از ابوطالب، هيچ كس به اندازه او به من نيكى نكرد. لباس خود را بر او پوشاندم تا از حله‏هاى بهشتى بر تن او پوشانده شود. جاى او خوابيدم تا خوابيدن او در آنجا برايش آسان‏تر شود.

به احتمال، مرقد وى، همان قبرى است كه در نزديكى قبور ائمه (ع) است. در روايت‏هاى ديگر، محل دفن وى در نزديكى قبر سعد بن معاذ و ابوسعيد خُدْرى در انتهاى بقيع دانسته شده است. در قرن هفتم، زمانى كه ابن النجار (م 643) كتاب خويش را نگاشت، مردم قبر فاطمه بنت اسد را در نزديكى قبر سعد بن معاذ و عثمان‏ زيارت مى‏كردند، اما سمهودى به درستى در وفاءالوفا آن سخن را نادرست دانسته و قبر وى را در نزديكى بقعه ابراهيم فرزند رسول خدا (ص) دانسته است.

———————–

1. الاصابه، ج 8، ص 60.
2. سمهودى، همان، ج 3، ص 898؛ ابن عبد البرّ، همان، ج 4، ص 382.
3. يعقوبى، تاريخ اليعقوبى، ج 1، ص 368.