- منطقه فدك
فدك از مناطق بسيار حاصلخيز بوده كه به يهوديان تعلق داشته است. هنگامى كه غزوه خيبر رخ داد، يهوديان فدك، كه از شكست همكيشان خود در اين جنگ آگاهى يافتند، نمايندهاى نزد رسول اللَّه صلى الله عليه و آله فرستادند و از او امان خواستند. آن حضرت نيز محيصة بن حرام را فرستاد و فدك را از آنان گرفت. طى قراردادى كه بسته شد، نيمى از فدك جزو اموال خاص پيامبر صلى الله عليه و آله شد و نيمى ديگر به مسلمانان واگذار گرديد. پيامبر صلى الله عليه و آله نيز فدك را به فاطمه عليها السلام واگذار كرد. (1) امام على عليه السلام گويد: در زير اين آسمان، تنها فدك به ما تعلّق داشت كه آن را از ما دريغ كردند. (2) فدك تا مدينه 130 كيلومتر و تا خيبر حدود ده كيلومتر فاصله دارد. امروزه اين سرزمين، بسيار حاصلخيز و آباد است وآبهاى گواراى آن بستهبندى شده و در سرتاسر عربستان عرضه مىشود. براين بطرىها اين عبارت ديده مىشود: «ماء لوادي فاطمة عليها السلام».
اما آنچه در صدر اسلام در ارتباط با ساكنان يهودى خيبر رخ داد اين بود كه يهوديان ياد شده پس از ماجراى بنى نضير و بنىقريظه، به شمارى از سران يهودى مانند سلّام بن ابىالحقيق و حُيَى بن اخطب پناه داده بودند، و به توطئه بر ضد پيامبر (ص) مىپرداختند. به همين دليل، در محرم سال هفتم هجرى، سپاه اسلام بر آنان هجوم برد، و در پى آن قلعههاى يهودى مانند قلعه ناعم، قموص و … يكى پس از ديگرى سقوط كرده و به دست مسلمانان افتاد. در يكى از همين قلعهها، مَرحب يهودى به دست امام على (ع) به قتل رسيد. يكى از قلعهها در حصار ماند و از رسول خدا (ص) خواستند كه اگر مال و جانشان محفوظ باشد، هر شرطى را مىپذيرند. مردم فدك نيز كه در فاصله چند كيلومترى در شرق خيبر و در واقع نزديكتر به مدينه بودند، همين آمادگى را اعلام كردند. بدين ترتيب فدك بدون جنگ به پيامبر (ص) واگذار شد. اين قبيل اموال به لحاظ فقهى، اختيار كاملش در دست پيامبر بود كه آن حضرت آن را به فاطمه زهرا (س) بخشيد؛ اما همان گونه كه معروف است پس از رحلت پيامبر، فدك به تصرف حكومت وقت درآمد.
در حال حاضر به جاى فدك شهرى آباد و پر رونق با نام الحائط جلب توجه مىكند و چشم هر بينندهاى را به خود معطوف مىدارد.
————————
- ابن ابى الحديد، شرح نهجالبلاغه، ج 4، ص 78.
- ابن ابى الحديد، همان، ج 4، ص 78.
