- اثبات وقوع معاد با برهان عدالت
در اين جهان انسانها در انتخاب و انجام كارهاى خوب و بد آزادند. آنها در برابر دعوت پيامبران الهي به ايمان و نيكوكاري، به دو گروه مؤمنان و كافران، فرمانبر و نافرمانان تقسيم ميشوند. از نظر عقل، ايمان و نيكوكاري پسنديده و شايستهی ستايش و پاداش است و كفر و بدی سزاوار سرزنش و كيفر ميباشد. بنابراین برخورد يكسان با آن دو و برابر دانستن نيكوكار و بدكار عادلانه نيست.
اما مىبينيم كه در اين جهان نيكوكاران و بدكاران به پاداش و كيفرى كه درخور اعمالشان باشد نمىرسند و چه بسا بدكارانى كه از نعمتهاى بيشترى برخوردار بوده و هستند؛ و اساساً زندگى دنيا ظرفيت پاداش و كيفر بسيارى از كارها را ندارد مثلاً كسى كه هزاران شخص بى گناه را به قتل رسانيده است نمىتوان او را جز يك بار قصاص كرد و قطعاً ساير جناياتش بى كيفر مىماند در صورتى كه براساس عدل الهى هر كس كوچكترين كار خوب يا بدى انجام دهد باید به نتيجه آن برسد.
پس هم چنان كه اين جهان محل آزمايش و تكليف است بايد جهان ديگرى باشد كه محل رسیدن به پاداش وکیفرکارها باشد و هر فردى به آنچه شايسته آن است برسد تا عدالت خداوند انجام شود.
در آياتي از قرآن به اين برهان اشاره شده است، ازجمله:
1.«أَمْ نَجْعَلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ كَالْمُفْسِدِينَ فِي الْأَرْضِ أَمْ نَجْعَلُ الْمُتَّقِينَ كَالْفُجَّارِ * آيا مؤمنان و صالحان را مانند مفسدان در زمين، و پرهيزگاران را مانند بدكاران قرار ميدهيم؟ سوره صاد آیه 28»
- «أَ فَنَجْعَلُ الْمُسْلِمِينَ كَالْمجْرِمِينَ * ما لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ * آيا انسانهاي فرمانبردار را مانند مجرمان قرار ميدهيم، چه بد داوري ميكنيد؟ سوره قلم آیه 35و36»
