- امام مهدی (عج) در قرآن
قرآن کريم، چشمه زلال نابترين معارف الهي و ماندگارترين حکمتها و دانشهاي مورد نياز بشر است. کتابي است سراسر راستي و درستي که خبرهاي گذشته و آينده جهان را بيان کرده است و هيچ حقيقتي را فروگذار نکرده است. البته روشن است که حجم بسيار گسترده حقايق عالم در ژرفاي آيات الهي نهفته است و تنها آنها که به عمق معاني آن دست يابند به آن واقعيّات پي خواهند برد و آنان اهل قرآن و مفسران حقيقي آن يعني پيامبر اکرمصلي الله عليه وآله وسلم و خاندان پاک او هستند.
- نام یا آرمان
نام امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) به صراحت در قرآن نیامده، اما حقیقت مهدویت و نجات نهایی بشر از دست ظالمان و زورگویان عالم و برقراری حکومت عدل جهانی که آرمان نهایی آن حضرت است، مسئلهای است که به صراحت در قرآن کریم به آن اشاره شده است.
اگر نام حضرت مهدی (علیه السلام) در قرآن نیست، ولی صفات و خصوصیات حكومت او در قرآن وارد شده است.
قيام و انقلاب آخرين سفير الهي از بزرگترين حقايق جهان است که در آيات فراواني از قرآن کريم به آن اشاره شده و روايات بسياري در تفسير آن آيات نقل گرديده است که به چند نمونه اشاره ميکنيم:
- در سوره انبياء آیه 105 آمده است:
«وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرَ أَنَّ الْاَرْضَ يَرِثُها عِبادِيَ الصَّالِحُونَ * همانا در زبور پس از ذکر [تورات] نوشتيم که زمين را بندگان شايسته ما به ارث خواهند برد.»
امام باقرعليه السلام فرمود: «مقصود از بندگان شايستهاي که زمين را به ارث ميبرند، امام مهدي و ياران او هستند». (1)
- در سوره قصص آیه 5 ميفرمايد:
«وَ نُريدُ اَنْ نَمُنَّ عَلَي الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْاَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ اَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثينَ * و ما اراده کرديم بر مستضعفان زمين، منّت نهيم و آنان را پيشوايان [مردم] و وارثان زمين قرار دهيم.»
امام عليعليه السلام فرمود:
«مقصود از مستضعفان خاندان پيامبرند. خداوند پس از تلاش و رنجشان، «مهدي» اين دودمان را برميانگيزد و آنان را به اوج شکوه و عزت و اقتدار ميرساند و دشمنانشان را به سختي ذليل ميسازد». (2)
- در سوره هود آیه 86 آمده است:
«بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَکُمْ اِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ * بقيّةالله براي شما بهتر است اگر مؤمن باشيد.»
امام باقرعليه السلام فرمود: «وقتي امام مهديعليه السلام ظهور کند بر ديوار کعبه تکيه زند و اولين سخني که بر زبان جاري کند اين آيه است. سپس ميفرمايد: من «بقيةالله» در زمين و جانشين او و حجت او بر شما هستم. پس هر کسي بخواهد بر او سلام کند گويد: اَلسَّلامُ عَلَيْکَ يا بَقِيَّةَ اللّهِ في اَرْضِهِ». (3)
- در سوره حديد آیه 17 فرموده است:
«اِعْلَمُوا اَنَّ اللَّهَ يُحْيِي الْاَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها قَدْ بَيَّنَّا لَکُمُ الْآياتِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ * بدانيد خداوند زمين را پس از مرگ آن زنده ميکند. ما نشانههای خود را براي شما بيان کرديم، باشد که بينديشيد.»
امام صادقعليه السلام فرمود:
«مراد از این آیه اين است که خداوند زمين را به واسطه عدالت حضرت مهديعليه السلام در دوران ظهورش زنده خواهد کرد پس از آن که به سبب ستم ستمکاران مرده باشد». (4)
- در سوره بقره آیه 4 تا 1 آمده است:
«ذَلِكَ الْكِتَبُ لَا رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ * الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَ يُقِيمُونَ الصَّلَوةَ وَ ممِّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُون * اين کتاب که هيچ ترديدي در آن نيست. روشنگر راه پرهيزکاران است. آنانکه به غيب ايمان آوردند و نماز را بر پاي دارند و از آنچه به ايشان روزي دادهايم انفاق ميکنند.»
در آيات فوق ويژگيهاي متقين و پرهيزکاران مطرح شده است که عبارتند از:
1) ايمان به غيب
2) اقامه صلوة
3) انفاق
ايمان به غيب نقطه جدايي مومنان از غير مومنان است.
مومنان مرز جهان ماده را شکافته و خود را از چهار ديواري آن گذراندهاند. آنان با اين ديد وسيع با جهان فوق العاده بزرگتري ارتباط دارند در حالي که مخالفان آنان اصرار دارند انسان را هم چون حيوانات در چهار ديواري جهان ماده محدود کنند.
- واژهي غيب
کلمه غيب، شامل جهان ماوراء حس است چنانکه شهود نقطهي مقابل آن است و به معناي عالم محسوسات است. غيب در اصل به معني چيزي است که پوشيده و پنهان است و چون عالم وراء محسوسات از حس ما پوشيده است به آن غيب گفته ميشود.
در قرآن کريم ميخوانيم:
«عَالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهَادَةِ هُوَ الرَّحْمَانُ الرَّحِيم * خداوندي که به غيب و شهود (پنهان و آشکار) داناست و اوست خداوند بخشنده و رحيم. سوره حشرآیه 22»
و اگر ميبينيم در برخي از روايات ائمه معصومين عليهمالسلام غيب در اين آيه را به امام غائب حضرت مهدي موعود عليهالسلام تفسير کردهاند در حقيقت ميخواهند وسعت معناي ايمان به غيب و شمول آن را حتي نسبت به امام غائب عليهالسلام مجسم سازند.
امام صادق عليهالسلام در جواب شخصی که از ایشان پيرامون اين آيه توضيح خواست ميفرمايد:
«متقين» شيعيان علي عليهالسلام هستند و غيب همان حجت (امام مهدی) پوشيده از نظرهاست. (5)
————————
(1) تفسیر قمی ج2 ص52
(2) غیبت طوسی ص184
(3) کمال الدین ج1 باب 32 ح16
(4) غیبت نعمانی ص32
(5) کمال الدین ج2 ص340
