- ديدار امام زمان (عج)
از سختيها و تلخيها دوره غيبت، دوري شيعيان از مولاي خود و محروم ماندن از ديدار جمال آن يوسف بي همتاست. با شروع روزگار غيبت، منتظران ظهور، پيوسته در حسرت تماشاي آن سرو بلند فضيلت سوختهاند و آه فراق از دل کشيدهاند! البته در دوران غيبت صغري، شيعيان به وسيله نائبان خاص با امام عصرعليه السلام ارتباط داشتند و بعضي از آنها به فيض حضور آن بزرگوار رسيدند چنان که در اين باره روايات فراواني وجود دارد ولي در دوره غيبت کبري که روزگار غيبت کامل امام است، رابطه ياد شده قطع گرديد و امکان شرفيابي به محضر آن حضرت به شکل معمول و از طريق افرادي خاص، منتفي شد.
با اين حال بسياري از علما معتقدند که در اين زمان نيز، ملاقات با آن ماه منير امکان دارد و بارها اتّفاق افتاده است. حکايت شرفيابي بزرگاني چون علامه بحرالعلوم، مقدس اردبيلي، سيّدبن طاووس و مانند آنها معروف و مشهور است و در کتابهاي بزرگان علما نقل گرديده است.
امّا لازم است که درباره بحث ملاقات با امام زمانعليه السلام به نکات زير توجه شود:
نکته اول اينکه، ملاقات با امام مهديعليه السلام گاهي در حالت اضطرار و درماندگي افراد روي ميدهد و گاهي در حالت عادي و به دور از اضطرار. به بيان روشنتر گاهي ملاقاتها براي دستگيري امامعليه السلام از اشخاصي است که در وضعيّتي گرفتار شده‌اند و احساس تنهايي و بي کسي به آنها دست داده است مثل جريان ملاقات بسياري از افراد که در مکانهاي مختلف مانند سفر خانه خدا، راه را گم کردهاند و امامعليه السلام و يا يکي از اصحاب آن حضرت، آنها را از سرگرداني نجات داده است و اکثر ملاقاتها از همين قبيل است.
ولي در مواردي ملاقاتها در غير حالت اضطرار بوده است و ملاقات کننده به جهت مقام معنوي ويژهاي که داشته به حضور امامعليه السلام شرفياب شده است.
با توجه به نکته فوق بايد توجه داشت که ادّعاي ملاقات و ديدار آن حضرت از هر کسي پذيرفته نيست.
نکته دوم اينکه، در طول مدت غيبت کبري و به ويژه در زمان ما، افرادي با ادعاي ملاقات امام زمانعليه السلام در پي جمع کردن مردم و کسب نام و ناني براي خود بودهاند و از اين راه بسياري را به گمراهي و انحراف در عقيده و عمل کشانيدهاند؛ با توصيه خواندن بعضي دعاها و انجام برخي اعمال که بسياري از آنها هيچ اصل و اساسي ندارد و با دعوت از مشتاقان ديدار، براي شرکت در جلسههايي که محتواي قابل قبولي ندارد، وعده ديدار حجّت خدا را ميدهند و بدينگونه امر ملاقات با آن امام غايب را کاري سهل و در دسترسِ همگان جلوه ميدهند در حالي که بدون ترديد آن حضرت بر طبق اراده پروردگار در غيبت کامل قرار گرفته است و جز براي افرادي انگشت شمار که تنها راه نجات آنها عنايت مستقيم آن مظهر لطف الهي است رخ نمينمايد.
و نکته سوم اينکه جريان ملاقات تنها در صورتي ممکن است که امام عصرعليه السلام، مصلحت را در وقوع آن ببيند. بنابراين هرگاه با وجود همه شور و اشتياق يک عاشق و تلاش او براي شرفيابي به محضر امام، ملاقاتي دست ندهد نبايد گرفتار يأس و نااميدي گردد و اين را نشانه نبود لطف و عنايت امام بداند همانگونه که آن کس که به فيض ملاقات با آن بزرگوار نائل شد، اين ديدار نشانه آن نيست که در تقوا و فضيلت به کمال رسيده است.
جان سخن اينکه اگر چه ديدن جمال نوراني امام عصر و سخن گفتن با آن محبوب دلها سعادتي بزرگ است امّا امامان ما و به ويژه حضرت ولي عصرعليه السلام از شيعيان نخواستهاند که در پي ديدار امام زمان خود باشند و براي رسيدن به اين مقصود، چلّهنشيني کرده و يا بيابان گردي پيشه کنند؛ بلکه در کلمات پيشوايان معصومعليهم السلام سفارش فراوان شده است که شيعيان پيوسته به ياد حضرت بوده و براي فرج او دعا کنند و در جلب رضاي او در گفتار و کردار بکوشند و در راستاي اهداف بزرگ او قدم بر دارند تا هر چه زودتر زمينه ظهور آن اميد بشريت فراهم گردد و عالم از فيض مستقيم او بهرهمند شود.
امام مهديعليه السلام خود ميفرمايد:
«اَکْثِرُوا الدُّعاء بِتَعْجيلِ الْفَرَجِ فَاِنَّ ذلِکَ فَرَجُکُم * براي تعجيل فرج، بسيار دعا کنيد که همان فرج شماست». (1)
در اينجا مناسب است جريان شيرين ملاقات مرحوم حاج علي بغدادي را که از خوبان روزگار خويش بوده است نقل کنيم ولي به جهت رعايت اختصار به بيان نکات مهم آن اکتفا ميکنيم:
آن مرد شايسته و با تقوا، هميشه از بغداد به کاظمين ميرفت و دو امام بزرگوار حضرت جواد و حضرت کاظمعليهما السلام را زيارت ميکرد. او ميگويد: مقداري خُمس و حقوق مالي برعهدهام بود. به همين جهت به نجف اشرف رفتم و بيست تومان از آن را به عالم فقيه و پارسا شيخ انصاري (ره) و بيست تومان آن را هم به عالم فقيه شيخ محمد حسين کاظمي(ره) و بيست تومان هم به آيت الله شيخ محمد حسن شروقي(ره) دادم و تصميم گرفتم که بيست تومان ديگر بدهي خود را پس از بازگشت به بغداد به آيةالله آل ياسين (ره) بپردازم. روز پنجشنبه به بغداد بازگشتم. نخست به سوي کاظمين رفتم و دو امام بزرگوار را زيارت کردم. پس از آن به منزل آيةالله آلياسين رفتم و بخشي از باقي مانده بدهي شرعي خود را به او تقديم کردم و از او اجازه گرفتم که باقي مانده آن را به تدريج به او يا کسي که او را مستحق بدانم بپردازم. ايشان اصرار کرد که نزد او بمانم اما به خاطر کارهاي ضروري، عذر خواهي کرده و خداحافظي کردم و به سوي بغداد حرکت کردم. وقتي يک سوم راه را رفته بودم با سيد بزرگوار و با وقاري روبرو شدم. او عمامهاي سبز بر سر داشت و بر گونهاش خالي مشکي آشکار بود و براي زيارت به سوي کاظمين ميرفت. نزديک من آمد و سلام کرد و به گرمي با من دست داد و مرا در آغوش کشيد و به سينه چسبانيد و به من خوش آمد گفت و فرمود: خير است، کجا ميروي؟
گفتم: زيارت کرده و اينک عازم بغداد هستم. گفت، شب جمعه است برگرد به کاظمين (و امشب را در آنجا بمان)! گفتم: نميتوانم! گفت، ميتواني، برگرد تا گواهي دهم که از دوستان جدّم اميرالمؤمنينعليه السلام و از دوستانِ ما هستي و شيخ نيز گواهي ميدهد. حاج علي بغدادي ميگويد: من پيش از اين از آيةالله آل ياسين خواسته بودم که براي من سندي بنويسد و در آن گواهي کند که من از شيعيان و دوستداران اهل بيت پيامبرصلي الله عليه وآله هستم تا آن نامه را در کفن خويش قرار دهم. از سيّد پرسيدم: از کجا مرا شناختي و چگونه اين گواهي را ميدهي؟! فرمود: چگونه انسان کسي را که حق او را به طور کامل ميدهد نميشناسد؟! گفتم: کدام حقّ؟! فرمود: همان حقوقي که به وکيل من دادي. گفتم: وکيل شما کيست؟ فرمود: شيخ محمد حسن! گفتم: آيا او وکيل شماست؟ فرمود: آري.
از گفتار او شگفت زده شدم. فکر کردم ميان من و او، دوستي ديرينهاي است که من فراموش کردهام زيرا در برخورد اول مرا به نام صدا زد! و گمان کردم از من توقع دارد که مبلغي از آن خمس که بر عهده دارم بدان جهت که از نسل پيامبرصلي الله عليه وآله است به او تقديم کنم. بنابراين گفتم: از حقوق شما فرزندان پيامبر مقداري نزد من هست و اجازه گرفتهام که آن را مصرف کنم. تبسم کرد و گفت: آري! مقداري از حقوق ما را به وکلاي ما در نجف پرداختي. پرسيدم: آيا اين کارم پذيرفته درگاه خداست؟ فرمود: آري!
به خود آمدم که چگونه اين سيّد، بزرگترين علماي عصر را، وکيل خود ميخواند. اما بار ديگر دچار غفلت شدم و موضوع را فراموش کردم!
گفتم: سرورم! آيا درست است که ميگويند: هر کس در شب جمعه امام حسينعليه السلام را زيارت کند (از عذاب خدا) در امان خواهد بود. گفت: آري! و در همان حال ديدگانش پر از اشک شد و گريست. چيزي نگذشت که ديدم در حرم مطهر کاظمينعليه السلام هستيم بي آنکه از خيابانها و راههايي که به حرم ميرسد، عبور کرده باشيم. کنار در ورودي ايستاديم. گفت: زيارت بخوان! گفتم: سرورم من نميتوانم خوب بخوانم. گفت: آيا من بخوانم تا با من زيارت کني؟ گفتم: آري!
او شروع کرد و بر پيامبر و يک يک امامان سلام گفت و پس از نام مبارک امام عسکريعليه السلام رو به من کرد و گفت: آيا امام زمانت را ميشناسي؟ گفتم: چگونه نميشناسم؟! فرمود: پس بر او سلام کن! گفتم، اَلسَّلامُ عَلَيْکَ يا حُجَّةَاللّه يا صاحِبَ الزَّمان يابْنَ الْحَسن! تبسم کرد و فرمود: عَلَيْکَ السَّلام وَ رَحْمَةُاللّهِ وَبَرَکاتُهُ.
پس وارد حرم شديم و ضريح را بوسيديم. فرمود: زيارت بخوان. گفتم: سرورم، نميتوانم خوب بخوانم. فرمود: آيا برايت بخوانم؟ گفتم: آري! او زيارت مشهور به «امين اللّه» را خواند و آنگاه فرمود: آيا جدّم حسينعليه السلام را زيارت ميکني؟ گفتم: آري امشب شب جمعه و شب زيارتي امام حسينعليه السلام است. او زيارت مشهور امام حسينعليه السلام را خواند. هنگام نماز مغرب شد به من فرمود تا نماز را به جماعت بخوانم. پس از نماز آن بزرگوار از نظرم ناپديد شد و هر چه جستجو کردم او را نديدم!!
تازه به خود آمدم و به ياد آوردم که سيد مرا با نام و نشان صدا زد. خواست که به کاظمين برگردم و با اينکه نميخواستم بازگشتم. فقهاي بزرگ را وکيل خود خواند و سرانجام نيز به صورت ناگهاني پنهان شد. پس از اين انديشه دريافتم که آن حضرت امام عصرعليه السلام بوده است و دريغا که دير او را شناختم. (2)
————————————
(1) کمال الدین، ج2، باب 45، ح4، ص239.
(2) بحار الانوار، ج53، ص315.
