بقعه اسماعيل بن جعفرالصادق (ع)

• بقعه اسماعيل بن جعفرالصادق (ع)

اسماعيل فرزند بزرگ امام صادق (ع) بود كه ده سال پيش از پدر درگذشت. قبل از درگذشت وى، تصور عمومى شيعيان آن بود كه وى جانشين امام صادق (ع) خواهد بود و حتى پس از مرگش برخى از شيعيان به رغم تأكيد امام صادق (ع) بر رحلت فرزندش، مرگ وى را باور نكردند و امامت را در ميان فرزندان او دانستند! اين فرقه بعدها به «فرقه اسماعيليه» شهرت يافتند كه در مصر دولت فاطمى را تأسيس كردند.

مقبره اسماعيل تا چند ده سال پيش، يكى از مقابر معروف بقيع بود كه از جمع ديگر قبور فاصله داشت و به همين دليل، خارج از بقيع قرار گرفته بود. اين قبر، بر اساس نوشته مطرى (م 741) در قرن هشتم «مشهد كبير»، يعنى مزار بزرگ بود كه در غربِ قبه عباس و چهار امام قرار داشت. قبر اسماعيل از سوى محبّان اهل بيت (ع) از شيعيان، به ويژه اسماعيليه زيارت مى‏شد و بر اساس گزارش عياشى در قرن يازدهم هجرى، بسيار پر رونق بود. همان گونه كه مطرى يادآور شده، بقعه اسماعيل در زمان فاطميان مصر بنا گرديده است. در قرن دوازدهم كه اطراف بخش اصلى شهر مدينه حصار بوده، مقبره اسماعيل داخل اين حصار و در واقع خارج از بقيع بوده، و محل آن برابر مقبره عباس و ائمه بقيع قرار داشته است.

در توسعه جديد، اين مقبره از ميان رفته، و بنا به اظهار برخى از ناظران، محل قبر وآنچه در آن بوده به داخل بقيع انتقال داده شده است.