- تهوّر و بيباكي
تهوّر به معنای احتياط نکردن از چیزی است که بايد از آن پرهيز كرد و انداختن خود در امور خطرناكی كه عقلاً و شرعاً ممنوع است.
کسی که قوت قلبش را به طور نابجا و در موردی غیرعقلایی به کار برد، به او متهور گفته میشود، همچون کسی که خود را در معرض هلاکت قرار میدهد یا بدون سلاح به طرف شیر میرود، یا بدون سلاح و انگیزه عقلایی و شرعی با دشمن درگیر میشود و…
امام حسن عسکری علیهالسلام در بیان رابطه بین شجاعت و بیباکی میفرماید:
«وَ لِلشَّجَاعَةِ مِقْدَاراً فَإِنْ زَادَ عَلَيْهِ فَهُوَ تَهَوُّر * همانا برای شجاعت حدّی وجود دارد که اگر از آن بگذرد بیباکی میشود.» (1)
ریشه این رفتار بد اخلاقی، افراط در قوه غضب و عدم آشنایی با خواستههای عقل و قوانین شرع و خودنمایی است.
در حدیثی از وجود مبارک رسول اکرم صلیاللهعلیهواله آمده است که:
«ثَلَاثَةٌ لَا يَتَقَبَّلُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُمْ بِالْحِفْظِ رَجُلٌ نَزَلَ فِي بَيْتٍ خَرِبٍ وَ رَجُلٌ صَلَّى عَلَى قَارِعَةِ الطَّرِيقِ وَ رَجُلٌ أَرْسَلَ رَاحِلَتَهُ وَ لَمْ يَسْتَوْثِقْ مِنْهَا * پروردگار، نگهبانی و حفظ سه کس را بر عهده نمیگیرد: کسی که در خانه خراب سکونت گزیند و کسی که در وسط جاده نماز بخواند و آن کس که مرکب خود را بدون کنترل رها کند.» (2)
تهور میتواند آثار و مفاسد بسیاری به دنبال داشته باشد؛ از جمله آنکه فرد بیباک جان و مال خود را نابود میکند، در بعضی موقعیتها نیز ممکن است آلت دست ستمگران واقع شود.
تهور علاوه بر آنکه به معنی کفران نعمت شجاعت و کاربرد نابجای آن است، موجب به خطر انداختن خود و دیگران و مفاسد بسیار دیگر میشود. چنانکه بعضی از اصحاب ائمه علیهمالسّلام تهور پیشه ساخته، اسرار را فاش میکردند و ناخواسته موجب به خطر افتادن شیعیان میشدند و به همین دلیل مورد اعتراض آن پیشوایان گرامی، که درود خدا بر آنان باد، قرار میگرفتند.
—————–
1- بحار الأنوار (ط – بيروت)، ج 75، ص 377.
2- بحار الأنوار (ط – بيروت)، ج 73، ص 157.