بی اعتمادی به خداوند

• بی اعتمادی به خداوند

رذیلت اخلاقی بی‌اعتمادی نسبت به خداوند عالم توانا یعنی تزلزل و ضعف در اعتماد و تکیه در امور بر خداوند متعال و تکیه بر واسطه‌ها و اسباب و توجه به آن‌ها.

ریشه این رذیلت اخلاقی؛ ضعف یقین و موهوم گرایی و سستی قلب و ترس است.

این صفت، از هلاک کننده‌های بزرگی است که با ایمان یک‌جا جمع نمی‌شود و بلکه از شعبه‌های شرک است. این صفت، زندگی انسان را به فقر و بی‌برکتی می‌کشاند و قدرت مقاومت در برابر سختی‌ها را از انسان می‌گیرد.

توجه نمودن به خلق خدا به جای خدا، باعث رشد خواری‌طلبی در انسان می‌شود و راه نفوذ ترس در انسان را باز می‌کند.

فردی که از اعتماد خدا بی‌بهره است، در حقیقت از امدادهای غیبی بی‌نصیب است.

در روایتی از رسول گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌واله این افراد طرد شده و محروم از رحمت الهی معرفی شده‌اند:

«هیچ مخلوقی نیست که به جای من به مخلوق چنگ زند مگر آن‌که درهای آسمان‌ها و زمین را به روی او می­بندم پس چون از من بخواهد به او عطا نکنم و چون مرا بخواند جوابش را ندهم.» (1)

• رتبه اعتماد افراد به خدا

افراد در اعتماد و یا بی‌اعتمادی به خالق خود، درجه‌های گوناگونی دارند:

1. در پست‌ترین درجه؛ فرد به خدا در حدّ یک انسان هم اعتماد و تکیه ندارد.
2. کمی بالاتر؛ فرد به خدا در حدّ سایر انسان‌ها اعتماد دارد.
3. در درجه سوم؛ اعتماد فرد به خدا مثل اعتمادش به افراد ثروتمند و داناست.
4. در بالاترین درجه؛ فرد به خدا به عنوان قدرت بی­پایان و صاحب علمی بی‌نهایت توکّل دارد (آن‌گونه که انبیاء و معصومین بوده‌اند.)

• درمان رذیلت اخلاقی بی‌اعتمادی به خدا

یکی از راه‌های تسلط شیطان بر انسان، گرفتن حالت توکّل و اعتماد به خداوند از انسان و تلقین بی‌اعتمادی نسبت به خداست. افراد بی‌اعتماد، با تکیه مطلق بر توانایی‌های ظاهری خود و دیگران و غافل شدن از قدرت مطلق و حقیقی خداوند، اسباب ذلت و هلاکت خود را فراهم می‌آورند.

این انسان‌ها، برای دوری از این خصلت شیطانی، باید به تقویت معرفت توحیدی خود بپردازند و از شر شیطان به خدا پناهنده شوند.

با عدم توکل به خدا، انسان بزرگترین پشتیبان حقیقی و غیبی خود را از دست می‌دهد. از این رو، اعتماد به خداوند و درخواست توکّل از خداوند و طلب توفیق در این راه مهم‌ترین درمان است. سفارش شده که مستحب است انسان (برای تقویت صفت توکّل) بر خواندن این دعا که در سوره نحل، آیه 42 آمده است؛ مداومت داشته باشد:

«اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنَ الَّذِينَ صَبَرُوا وَ عَلى‏ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُون‏ * خداوندا! مرا از زمره کسانی قرار بده که صبر نموده و بر پروردگارشان توکّل می‌کنند.»

———-

1- الجواهر السنية في الأحاديث القدسية (كليات حديث قدسى)، ص 324.