- شَرّه يا آزمندي
پیروی انسان از قوه شهوت خود در هر چيزي كه ميل به آن كُند؛ اعم از شهوت جنسي و شكم و حرص و تمايل شديد به مال و مقام و زينت و آراستگي، را شَرَّه (آزمندی) گویند.
- انواع شهوت
وقتی می‌گوییم شهوت، مراد؛ فقط شهوت جنسی نیست بلکه مراد؛ مفهوم عام آن است؛ مثل شهوت مال، جاه، خوردن، صحبت کردن و…
در یک تقسیم‌بندی؛ شهوت به سه دسته «شهوت شکم و پرخوری» و «شهوت جنسی» و «میل به خودنمایی» تقسیم می‌شود:
در یک دسته‌بندی دیگر؛ شهوت شامل:
- «شهوت رفتاری» مانند: نگاه حرام، دیدن عکس و فیلم‌های مبتذل و تماس با نامحرم، است.
- «شهوت گفتاری»
- «شهوت در مطالعه مطالب غیراخلاقی»
- «شهوت در نوشتن مطالب غیراخلاقی»
«عفت» در همه این موارد، نقش کنترل کنندگی دارد.
آیات و روایات فراوانی در زمینه شره و بی‌عفتی هشدار داده‌اند. به طور نمونه قرآن کریم در سوره اعراف، آیه 81 قوم لوط را قومی اسراف‌کار معرفی کرده و نسبت به انحراف جنسی آنان (لواط) هشدار می‌دهد:
«إِنَّكُمْ لَتَأْتُونَ الرِّجَالَ شهْوَةً مِّن دُونِ النِّسَاءِ بَلْ أَنتُمْ قَوْمٌ مُّسْرِفُونَ * آيا شما از روى شهوت به سراغ مردان مىرويد، نه زنان؟! شما گروهی اسراف‌كار (و منحرف) هستيد!»
چه انحرافى از اين بدتر و بالاتر كه مردم، وسيله توليد نسل را كه آميزش زن و مرد است و خداوند آن را به طور غريزى در هر انسانى قرار داده، رها كنند، و سراغ جنس موافق بروند! كارى كه اصولا بر خلاف فطرت و ساختمان طبيعى جسم و روح انسان و غريزه او است. تنها اثر این انحراف، يك اشباع كاذب جنسى و از بين بردن هدف اصلى؛ يعنى ادامه نسل بشر مىباشد.
در این آیه شریفه می‌فرماید شما اسرافكارید؛ يعنى از حدود الهى قدم بيرون گذارده و در سنگلاخ انحراف و تجاوز از مرز فطرت سرگردان شدهايد. ممكن است اين جمله اشاره به آن باشد كه آنها نه تنها در مورد غريزه جنسى راه اسراف را مىپيمودند، بلكه در همه چيز و همه كار گرفتار چنين انحراف و زيادهروى بودند. (1)
امام علی علیه‌السلام نیز درباره بُعد دیگری از شهوت؛ یعنی شهوت شکمی فرموده‌اند:
«پُرخوری از آزمندی است و آزمندی بدترین عیوب است.» (2)
- مفاسد آزمندی
آزمندی (شرّه)، مفاسد بسیاری به دنبال دارد. از آن جمله است: قساوت قلب، حیوان‌صفتی، بیماری‌های جسمی، غضب خدا، گرسنگی روز قیامت، رفاه طلبی، طغیان، سستی در عبادت، پُرخوابی، عشق‌های کاذب مداوم و زودگذر، انحرافات جنسی، سستی نهاد خانواده، دست شستن از محبت خدا و اولیاء خدا، خیانت به اموال و ناموس مردم، مخالفت با علما و پرهیزکاران.
- راه‌های درمان رذیله اخلاقی شرّه
در این مرض، عقل، مغلوب هوای نفس می‌شود و قلب می‌میرد و فتنه‌ها برمی‌خیزد و راه حکمت بسته می‌شود.
ضعف تعهّد دینی و عدم رعایت قوانین اخلاقی، حرص و آزمندی و عدم تسلط بر شهوت و افراط در آن ریشه این بیماری است.
برای درمان شهوت شکم؛ فرد می‌تواند به بررسی و مطالعه فواید گرسنگی و مضرّات پرخوری بپردازد، آداب خوردن و آشامیدن را رعایت کند، و به کنترل اشتهای خود اقدام کند.
برای درمان شهوت جنسی؛ فرد می‌تواند با روزه‌داری و کم‌خوری، از شهوت خود بکاهد. مطالعه بر روی مفاسد شهوت جنسی و عواقب آخرتی آن نیز می‌تواند بازدارنده باشد. از دیگر راه‌حل‌های کنترل شهوت جنسی، دوری از محیط تحریک‌کننده، پرهیز از مشاهده عکس و فیلم‌های مبتذل و عدم تخیل‌های جنسی درباره خود و دیگران است.
——–
1- تفسير نمونه، ج 6، ص 244.
2- تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص 361.
