- علائم حتمی ظهور
نشانه‌های حتمی ظهور حضرت مهدی علیهالسّلام یعنی، نشانه‌هایی كه قطعاً واقع خواهند شد و ارتباطی شدید با ظهور داشته و بسیار نزدیك ظهورند، پنج نشانه می‌باشند:
برخی از این نشانه‌های پنج‌گانه چند روز قبل از ظهور واقع می‌شوند؛ بعضی چند ماه بعد از ظهور و بعضی قبل از قیام حضرت و در آغاز نهضت آن بزرگوار رخ می‌دهند.
اینك برخی از احادیثی را كه به صورتی مختصر بیانگر این نشانه‌ها هستند ذكر نموده آنگاه هر علامت را متذكر می‌گردیم.
حضرت صادق علیهالسّلام فرمودند: «پنج علامت قبل از قیام قائم علیهالسّلام است: خروج یمانی و سفیانی، نداكننده‌ای كه از آسمان ندا میدهد، فرو برده شدن در بیداء، كشته شدن نفس زكیه». (1)
- صدای آسمانی
صیحه آسمانی و یا نداء آسمانی، از بارزترین نشانه‌ها و واضح‌ترین علائم و قوی‌ترین برهان‌ها برظهور حضرت مهدی علیهالسّلام محسوب می‌شود.
مانعی ندارد كه بگوئیم: صدای آسمانی به منزله اعتراف آسمان به مشروعیت قیام حضرت مهدی قائم علیهالسّلام و اثبات حقیقتی است كه قرآن كریم و پیامبر بزرگوار و خاندان آن سرور علیهمالسّلام به آن خبر داده‌اند.
احادیث صراحت دارند در اینكه نداء آسمانی از جبرئیل است و اوست كه در آسمان ندا میدهد.
بدیهی است كه مراد از نداء آسمانی صدای رعد و توپ و موشك كه ساخته دست بشر است نمی‌باشد؛ بلكه سخنی است كه معنایش واضح و نزد همه مردم قابل فهم است.
امام صادق علیهالسّلام فرمودند: «آن را هر قومی به زبان خود خواهند شنید.» (2)
دقیقاً نمی‌دانیم كه چگونه این صدا به همه بشر خواهد رسید. در این مورد دو احتمال وجود دارد:
نخست: آن صدای آسمانی فقط به زبان عربی فصیح باشد و در عرض چند ثانیه واكنش آن صدا در سراسر جهان پخش شود. پس آنها كه زبان عربی را نیكو می‌دانند. این صدا را شنیده معنای آن را همان وقت می‌فهمند اما آنان كه زبان عربی را نمی‌دانند، صدا را می‌شنوند ولی معنی آن را در همان وقت نمی‌فهمند؛ لذا درباره معنی صحیح آن تحقیق می‌نمایند. بعید نیست كه خبرگزاریهای دنیا این خبر را گرفته به تمام عالم با همه اختلافاتشان در زبان و دین پخش نمایند و در چند لحظه صدای آسمانی ترجمه شده هر قومی آن را از تلویزیون و یا رادیوی خود و یا از كسی كه آن را شنیده است بشنوند.
و نیز واضح است كه پیامبر و ائمه طاهرین سلام الله علیهم سطح عقول مردم را به هنگامی كه با آنان سخن می‌گویند رعایت نمایند، عقل مردم در آن روز نمی‌توانست وسائل ارتباط جمعی و رسانه‌های گروهی را كه امروزه با حداكثر سرعت ممكن اخبار را پخش می‌نمایند، بشناسند.
احتمال دوم اینكه، هر قوم صدا را به زبان خود بشنوند به نحوی اعجاز آمیز اتفاق می‌افتد؛ به گونه‌ای كه همگان ندا را در همان وقت و به زبان خود بشنوند، بدون آنكه مترجمان و خبرگزاری‌ها آن صدا را ترجمه كنند. این احتمال، احتمال بعیدی نیست؛ زیرا خدا بر همه چیز قدرت دارد و ظهور حضرت مهدی علیهالسّلام از این معجزات و خوارق عادات برخوردار است.
به اضافه كه این احتمال از جهت مادّی هم محال به نظر نمی‌رسد، چرا كه امروزه می‌بینیم انسانی مخلوق و ناتوان وسائلی ساخته كه هر سخنی را ظرف چند ثانیه به زبانهای مختلف ترجمه می‌كند و این وسائل را در اجتماعات بین المللی استخدام نموده است، به نحوی كه نماینده هر دولتی گوشی خاصی روی گوش‌ها گذارده ترجمه هر سخن را به زبان خود از آن گوشی می‌شنود.
آنچه در احادیث ظهور دارد این است كه ندایی كه بیشترین اهمیت را داشته از نشانه‌های حتمی محسوب می‌گردد، همان ندایی است كه در ماه رمضان شنیده می‌شود. این صیحه و یا ندا برترین بشارتی است كه از آسمان به اهل زمین میرسد و بزرگترین تهدید و انذار برای طغیان‌گران ستمگر، یعنی كسانی كه در برابر حق هر چه باشد خضوع نمی‌نمایند.
سلام خدا بر پیامبر او و ائمه طاهرین علیهمالسّلام آنانكه دقیقاً مسائل را روشن نموده آنچه را كه مربوط به صیحه آسمانی از مجموعه نشانه‌های ظهور است به مقداری كه عقل‌ها در آن زمان می‌توانستند دریابند بیان فرمودند.
اینك برخی از آن احادیث:
امام صادق علیه السّلام فرمودند: «صیحه‌ای كه در ماه رمضان شنیده می‌شود در شب جمعه بیست و سوم این ماه است.» (3)
حضرت امام محمد باقر علیهالسّلام فرمودند: «ندا دهنده‌ای از آسمان به نام قائم، ندا در میدهد و هر كه در مشرق و در مغرب است آن را می‌شنود. خوابیده‌ای باقی نمی‌ماند مگر آنكه بیدار می‌شود و ایستاده‌ای نیست، مگر اینكه می‌نشیند و نشسته‌ای نیست، مگر آنكه (از شدت ترسی كه از شنیدن این صدا بر آنان مستولی می‌شود) بر روی دو پای خود می‌ایستد. پس خدا رحمت كند آن كس را كه از این صدا عبرت گیرد و جواب دهد (به حضرت مهدی ملحق گردد) این صدا، صدای جبرئیل است.» سپس فرمودند: «صدا در ماه رمضان در شب جمعه و درشب بیست و سوم خواهد بود. پس در آن شك نكنید. آن را بشنوید و اطاعت كنید. در پایان روز صدای ابلیس ملعون است كه ندا در میدهد آگاه باشید! فلان كس مظلوم كشته شد. (4) او می‌خواهد با این صدا مردم را به تردید افكنده و آزمایش‌شان كند. چه بسیار افراد مردّد و متحیّری كه جنهمی می‌شوند! پس اگر صدا را در ماه رمضان شنیدید در آن تردید نكنید، زیرا كه صدای جبرئیل است و نشانه آن این است كه او به نام قائم و پدرش ندا میدهد؛ به نوعی كه دوشیزه در خانه نیز در پشت پرده آن صدا را می‌شنود و پدر و برادرش را به بیرون رفتن تشویق می‌كند» آنگاه فرمودند: «و این دو صدا قبل از خروج قائم حتماً شنیده خواهد شد». (5)
حضرت امام رضا علیه السّلام فرمودند: «دررجب سه ندا از آسمان شنیده می‌شود:
صدای اول این است: آگاه باشید كه لعنت خدا بر ستمگران است!
صدای دوم این است: ای گروه مؤمنان نزدیك شونده نزدیك شد!
صدای سوم این است: خدا فلان كس را برانگیخت سخن او را بشنوید و اطاعتش نمایید.» (6)
زراره گوید: از حضرت امام صادق علیه السّلام چنین شنیدم كه می‌فرمودند: «و ندادهنده‌ای ندا میدهد: علی (ع) و شیعه او رستگارانند». عرض كردم: پس چه كسی بعد از آن با مهدی (عج) می‌جنگد؟
فرمودند: «شیطان ندا میدهد: فلان كس (مردی از بنی امیّه) و شیعه او رستگارانند». عرض كردم: چه كسی راستگو را از دروغگو بازمی‌شناسد؟
فرمودند: «وی را كسانی می‌شناسندكه حدیث ما را روایت می‌كنند و گویند: وی خواهد آمد قبل از آنكه قیامت آید، (یعنی قبل از وقوع صیحه آسمانی اطلاع دارند كه چنین صیحه واقع خواهد شد) و می‌دانند كه آنان ذیحقند و راستگو». (7)
امیرمؤمنان علی علیهالسّلام فرمودند: «جبرئیل در صیحه خویش گوید: ای بندگان خدا! آنچه را كه می‌گوییم بشنوید، این مهدی آل محمد است كه از مكه قیام می‌كند، او را اجابت كنید.» (8)
- سفیانی
ذكر سفیانی در احادیث فراوانی آمده است و گروهی از احادیث گفته‌اندكه: نام وی، عثمان بن عنبسه است. بنابراین وی فردی از افراد بشر است، نه آنكه برخی گمان برده‌آند، مراد از سفیانی، سوفیاتی یعنی اتحاد جماهیر شوروی است، خروج این فرد طغیان‌گر از نشانه‌های حتمی ظهور حضرت مهدی علیه السّلام است. او یكی از سنگدل ترین افراد بشر است كه معنای عاطفه و رحم را نشناخته در پیشگاه خداوند مرتكب بیشترین جنایت و جرم می‌گردد و در قساوت قلب و سنگدلی مرتبه ویژه‌ای را داراست!!
نسبتش به امویان میرسد. خونریز است. انسان‌ها را به سادگی حشرات می‌كشد.
بدون واهمه‌ای پرده‌های عفت زنان مسلمان را در نهایت دریدگی و وقاحت پاره می‌كند. حرامی باقی نمی‌ماند مگر آنكه حلالش می‌كند. جرمی نیست مگر آن كه مرتكب می‌شود. دل‌های او و یارانش از نهایت كینه و غیظ و بغض و دشمنی نسبت به آل محمد صلی الله علیه و آله آكنده است، زیرا او وارث پدران اموی خویش است، یعنی كسانی كه دستشان تا آرنج به خون آل رسول الله و شیعیانشان آلوده است؛ پس در صدد است كه آن جرائم پی در پی و جنایاتی را كه عرش خداوند را به لرزه درآورده و اهل آسمان‌ها را از فجایع و رسوائیش به مویه می‌آورد تكمیل نماید.
زمانی كه سفیانی حكومت می‌كند از بدترین روزگاران در تاریخ اسلام به شمار رفته ایام حكومت طغیان‌گرانه و بی‌پروائی او از بدترین روزهای دنیاست. وی به هرجا می‌رود همراه خود ظلم را منتشر می‌كند و بذر فجائع و رخدادهای تأثر انگیز و تأسف بار می‌پاشد و قتل و آدم‌كشی را در میان مردان و زنان و كودكان برپای می‌كند. آن چنان كه در دوران حكومت وی، زندگانی بشر بدون كرامت و بی‌قیمت است.
وی بلائی بزرگ و محنتی عظیم برای خاورمیانه یعنی كشورهای سوریه و عراق و مدینه منوره و مناطق مجاورآن كشورهاست، لذا اخبار فراوان از رسول خدا صلی الله علیه و آله و حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام و ائمه یازده گانه سلام الله علیهم درباره این بلا و نقمتی كه مردم را در برخواهد گرفت، در منابع مذهبی می‌یابیم. اینك برخی از این روایات درباره سفیانی:
از حذیفه بن یمان روایت شده كه رسول اكرم صلی الله علیه و آله فتنه‌ای را كه در میان اهل مشرق و مغرب خواهد بود ذكر كردند آن حضرت فرمودند: « هنگامی كه آنان این چنین‌اند سفیانی از وادی یابس (منطقه‌ای است در اطراف دمشق) بر آنان خروج می‌كند در زمانی كه آنان در اوج فتنه‌ای كه به آن اشاره رفت قرار دارند تا آنكه در دمشق فرود می‌آید و دو لشكر بسیج می‌كند، لشكری را به سوی مشرق می‌فرستد و دیگری را به سوی مدینه تا به سرزمین بابل فرود می‌آید. آن لشكر بیش از سه هزار نفر را كشته، بیش از صد زن را بی‌سرپرست كند و سیصد نفر از بزرگ قوم از بنی‌عباس را درآنجا می‌كشند. سپس به سوی كوفه سرازیر می‌شوند و آن چه را كه در اطراف آن شهر است خراب می‌كنند. سپس بیرون آمده به سوی شام می‌روند. در این هنگام پرچم هدایت از كوفه خارج شده به این لشكر برخورد می‌كند و آنان را می‌كشد. هیچ خبر دهنده‌ای از آنان باقی نمی‌ماند آنگاه لشكر حق، آنچه اسیر و غنیمت در دست لشكر سفیانی است، بیرون می‌آورند.
لشكر دوم سفیانی وارد مدینه می‌شوند و آن شهر به مدت سه شبانه روز غارت می‌كنند سپس بیرون آمده به سوی مكه می‌روند تا به بیداء می‌رسند. در این هنگام خدای متعال جبرئیل را فرستاده و میفرماید:«ای جبرئیل! برو و آنها را نابود كن جبرئیل با پای خویش به زمین ضربه‌ای می‌زند كه خدای متعال آنان را در زمین فرو می‌برد. از آن لشكر جز دو نفر از جُهینه باقی نمی‌ماند». (9)
از امام صادق علیهالسّلام روایت شده كه فرمودند: «سفیانی از امور حتمی است. خروج او در ماه رجب است از ابتدای خروج تا پایان خروجش پانزده ماه است. شش ماه می‌جنگد. وقتی كه در سرزمین‌های دمشق و حمص و فلسطین و اردن تسلط یافت، نه ماه حكومت می‌كند؛ نه یك روز هم بیشتر». (10)
از حضرت امام باقرعلیه السّلام نقل شده است، كه فرمودند: امیر مؤمنان علیه السّلام فرمودند:
«وقتی كه دو نیزه در شام با هم برخورد كردند، زد و خورد آنها تمام نمی‌شود مگر آنكه نشانه‌ای از نشانه‌های خدا آشكار خواهد شد».
فردی سؤال می‌كند: یا امیر المؤمنین آن نشانه چیست؟ فرمودند: «زلزله‌ای در شام خواهد شد كه در آن بیش از صد هزار نفر هلاك شوند. خدای تعالی این زمین لرزه را برای مؤمنان رحمت و برای كافران عذاب قرار داده است. وقتی چنین حادثه‌ای واقع شد به انتظار كسانی باشید كه همراه با استرانی سیاه و سفید و تند روند و همراهشان پرچم‌های زرد رنگ است. آنان از مغرب آمده وارد شام می‌شوند و در آن هنگام است كه بی‌تابی بزرگ و مرگ سرخ پیش خواهد آمد. وقتی كه چنین شد، منتظر باشید كه قریه‌ای در دمشق به نام «حرستا»در زمین فرو رود در این هنگام فرزند زن جگر‌خوار از وادی یابس خروج كرده بر منبر دمشق می‌نشیند. در چنین زمانی خروج مهدی علیه السّلام را انتظار برید.» (11)
آنچه گذشت برگرفته‌ای از احادیثی بود كه از رسول خدا و ائمه معصومین علیهم السّلام پیرامون سفیانی و كارهای زشت و جرائم او روایت گردیده است. توجّه داشته باشید كه تنها دانشمندان شیعه از سفیانی نام نبرده‌اند بلكه دانشمندان اهل سنّت و جماعت نیز این موضوع را در كتب خود ذكر نموده‌اند. ما ذیلاً نام برخی از آنان را كه دركتب خود راجع به سُفیانی مطالبی نقل كرده‌اند ذكر می‌نمائیم.
- سیوطی شافعی در «العَرف الوَردی»، ج2، ص75.
- هیثمی در «مجمع الزّوائد»، ج7، ص314.
- مسلم در «صحیح»، ج2، ص493.
4.( یوسف‌بن‌یحیی) شافعی در «عقد الدُّرر» در بسیاری از فصول و ابواب آن.
- متّقی هندی در «كنزالعمّال»، ج6، ص68.
- حاكم حَسَكانی در «مستدرك الصّحیحین»، ج4، ص468.
- ثعلبی شافعی در «تفسیر» خود.
- طبری در «تفسیر»خود.
و ده‌ها مأخذ دیگر كه برشمردن آنها مشكل است.
- فرو برده شدن در بیْداء:
فرو برده شدن در بیداء از نشانه‌های ظهور حضرت مهدی علیه السّلام است. و مقصود از آن اين است که سفياني، لشگري را براي مقابله با امام مهديعليه السلام به سمت مکّه گسيل ميدارد. هنگامي که لشگر او به منطقه بيداء رسيد به صورتي معجزه آسا در زمين فرو ميرود.
امام باقرعليه السلام در اين باره فرمود:
«به فرمانده سپاه سفياني خبر ميرسد که مهديعليه السلام به سوي مکه رفته است، پس لشگري را در پي او روانه ميکند ولي او را نمييابد… چون لشگر سفياني به سرزمين بيداء رسيد ندا دهندهاي از آسمان آواز ميدهد: «اي سرزمين بيداء آنان را نابود کن» پس آن سرزمين لشگر را در خود فرو ميبرد».
- خروج يماني
قيام سرداري از سرزمين يمن يکي ديگر از علائم است که اندکي پيش از ظهور رخ خواهد داد. وي که مردي صالح و مؤمن است عليه بديها و انحرافات قيام ميکند و با تمام توان با بديها و تباهيها مبارزه ميکند.
از حضرت باقر علیه السّلام روایت شده كه در حدیثی طولانی چنین فرمودند:
«خروج سفیانی و یمانی و خراسانی (هاشمی) از نظر زمان در یك سال و یك ماه و یك روز خواهد بود، نظمی همانند نظم دانه‌های تسبیح كه پشت سرهم قرار می‌گیرند، در این پرچمها، پرچمی هدایت كننده‌تر از پرچم یمانی نیست؛ آن پرچم هدایت است؛ زیرا كه شما را به صاحبتان (حضرت مهدی علیهالسّلام) دعوت می‌نماید. وقتی كه یمانی خروج نماید خرید و فروش اسلحه را بر مردم و هر مسلمانی حرام می‌كند، زمانی كه یمانی ظهور كند به سوی او بشتاب؛ زیرا پرچم او پرچم هدایت است. بر هیچ مسلمانی روا نیست كه از او روی برگرداند. هركه مرتكب نافرمانی او شود از اهل آتش خواهد بود؛ زیرا كه وی به سوی حق و راه راست دعوت می‌كند». (12)
- نفس زكیّه:
شهادت نفس زكیّه بین ركن و مقام در مسجدالحرام، از نشانه‌های قطعی ظهور حضرت مهدی علیه السّلام است. در نَسَب نفس زكیّه اختلاف است؛ گروهی او را حَسَنی و دسته‌ای حسینی دانسته‌اند. این اختلاف در نسب با توجّه به از خاندان رسول خدا بودن وی زیانی به مطلب نمی‌رساند.
در احادیث از وی با تعبیر غلام (جوان) یاد كرده‌اند. حضرت مهدی علیه السّلام او را به سوی اهل مكّه می‌فرستند تا به یاری حضرت او بشتابند ولی آنان بر او هجوم آورده و او را بین ركن و مقام شهید می‌كنند. در این هنگام خشم خدای تعالی بر آنان فرود می‌آید.
بین شهادت نفس زكیه و قیام حضرت صاحب الامر علیه السّلام پانزده روز فاصله خواهد بود. وجه تسمیه نفس زكیه آن است كه وی را بدون هیچگونه گناهی به قتل می‌رسانند. علت شهادت او فقط این است كه به اهل مكه پیام شفاهی حضرت مهدی علیه السّلام را می‌رساند و نه هیچ چیز دیگر. این پیام به هیچ وجه حاوی بدگوئی و شتم و تهدید نیست؛ بلكه فقط شامل یاری خواهی و كمك‌طلبی از اهل مكه است.
اكنون برخی از احادیث وارد شده در این مورد را نقل می‌نمائیم:
حضرت باقر علیه السّلام فرمودند: «قائم به یارانش میفرماید: ای قوم، اهل مكه مرا نمی‌خواهند؛ ولی من كسی را به سوی آنان می‌فرستم تا بر آنان آنگونه كه شایسته كسی چون من است احتجاج نماید. آنگاه مردی از یاران خویش را خوانده به وی فرماید: به سوی اهل مكه برو و به آنان بگو: ای اهل مكه من فرستاده حضرت مهدی علیه السّلام به سوی شما هستم و او به شما چنین فرماید: ما خاندان رحمت و معدن رسالت و خلافتیم. ما فرزندان محمّد صلی الله علیه و آله و سلاله انبیاء هستیم. به ما ظلم شده و مورد فشار و قهر قرار گرفته‌ایم. از زمانی كه پیامبر فوت نموده تا امروز حق ما از ما سلب گردیده است. از شما یاری می‌طلبیم؛ ما را یاری كنید.
وقتی كه آن جوان این مطالب را گوید به طرف او آمده بین ركن و مقام شهیدش كنند. این نفس زكیّه است».
حضرت صادقعلیه السّلام چنین فرمودند: «بین قیام قائم آل محمّد صلی الله علیه و آله و قتل نفس زكیّه بیش از پانزده شب فاصله نیست». (13)
———————————–
(1) كمال الدین، ج2، ص649.
(2) بحار الانوار، ج52، ص205، به نقل از «كمال الدّین».
(3) كمال الدّین، ج2، ص650.
(4) ممكن است مراد از این كلمه فلان كس «عثمان» باشد آنگونه كه در برخی از احادیث آمده است.
(5) غیبت نعمانی، ص254، (باب 14، حدیث13)
(6) غیبت شیخ طوسی، ص268.
(7) غیبت نعمانی، ص264، باب چهاردهم حدیث 28.
(8) خطبه البیان، الزام النّاصب، ج2 ، ص200.
(9) بحارالانوار، ج52، ص186
(10) غیبت نعمانی، ص300، بحارالانوار، ج52، ص248
(11) غیبت نعمانی، ص306 ـ 305.
(12) بحار الأنوار، ج52، ص232، غیبت نعمانی، ص255(باب چهاردهم حدیث 13).
(13) بحار الانوار، ج52، ص 307.
