فضايل بقيع‏

• فضايل بقيع‏

قبرستان تاريك و خاموش بقيع، آرامگاه چهار امام معصوم شيعه و بسيارى از صحابه بزرگوار، ياران ائمه اطهار عليهم السلام و شهداى گرانقدر صدر اسلام است. در اين قبرستان، بيش از 1000 و به روايتى 10000 نفر از صحابه گرامى پيامبر صلى الله عليه و آله، تابعان، قاريان، سادات بنى‏هاشم و … مدفون‏اند. بيشتر قبور آنان جز چند تن، گمنام و ناشناخته است.

از امّ‏قيس نقل شده كه همراه پيامبر صلى الله عليه و آله به بقيع آمدم، فرمود: «ام قيس، از اين قبرستان در آخرت 70000 نفر برانگيخته شده و بدون حساب به بهشت مى‏روند، در حالى كه صورت‏هاى آنان مانند ماه شب بدر مى‏درخشد.» (1)

همچنين از رسول گرامى اسلام روايت شده كه از اين مكان در روز قيامت نورى بلند مى‏شود كه ميان آسمان‏ها و زمين را روشن مى‏كند. روايت ديگرى است كه آن حضرت در بقيع ايستاد و فرمود:

«السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا أَهْلَ الْقُبُورِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُسْلِمِينَ». (2)

مُوَيهبه، غلام حضرت رسول صلى الله عليه و آله گويد:

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله مرا در دل شب از خواب بيدار كرد و فرمود: مأمورم تا براى اهل بقيع استغفار كنم، پس همراه من بيا. همراه ايشان رفتم، وقتى رو به روى قبور بقيع ايستاد، گفت:

«السَّلامُ عَلَيكُمْ يا أَهْلَ المَقابِر، لَيَهن لَكُم ما أَصْبَحتُم فِيهِ مِمّا أَصْبَحَ النَّاسُ فِيهِ أَقْبَلَتِ الفِتَنُ كَقِطَعِ اللَّيْلِ المُظْلِمِ يَتَّبِعُ آخِرَها أَوَّلها الآخِرَةُ شَرٌّ مِنَ الأُولى‏».

پس مدّتى طولانى براى آنان به استغفار پرداخت.

يكى از همسران پيامبر صلى الله عليه و آله نيز نقل كرده است كه آن حضرت هر شب به زيارت قبور بقيع مى‏رفتند. (3) عايشه گويد: «پيامبر صلى الله عليه و آله برخى شب‏ها از منزل بيرون مى‏رفتند، من گمان مى‏بردم كه به منزل همسران ديگر مى‏رود؛ لذا حساس شده و ايشان را سايه‏وار تعقيب كردم تا ديدم به زيارت اهل بقيع رفته‏اند. هنگامى كه از تعقيب من آگاه شدند، گفتند: «تو گمان مى‏كنى به تو ظلم خواهم كرد، خير، من از سوى خدا مأمور شده‏ام كه براى اهل بقيع استغفار كنم.» (4)

به نقل از ابن نجّار عوسجه نامى مى‏گويد: در شبى، در نزديكى دار عقيل مشغول دعا بودم كه جعفربن محمد (ع) به من رسيد و پرسيد: آيا درباره اين محل خبر يا حديثى وارد شده كه اينجا ايستاده‏اى؟ گفتم: نه. فرمود: «هذا مَوْقِفُ نَبِىِّ اللهِ‏ (ص) بِالَّليلِ، اذا جاءَ، يَسْتَغْفِرُ لِاهْلِ الْبَقِيع».

در كتب زيارات و ادعيه آمده است كه هنگام زيارت بقيع به سبب قداست آن مكان، كه روزى قدم‏هاى مبارك پيامبر صلى الله عليه و آله بر آن نهاده شده و بهترين اولياى خدا در آن مدفون شده‏اند، با پاهاى برهنه وارد شويد. پيامبرخدا صلى الله عليه و آله فرمودند: كسى كه در مقبره ما (بقيع) مدفون شود، از شفاعت من برخوردار گردد؛ (5) لذا شايسته است بر  كسانى كه مورد شفاعت پيامبر صلى الله عليه و آله قرار خواهند گرفت، كمال احترام و خضوع را رعايت كرد.

به نقل برزنجى، تا قرن سيزدهم هجرى، در نزديكى قُبّه ائمه اربعه، در بيرون در ورودى آن، سنگى نصب بود كه گفته مى‏شد محل ايستادن حضرت رسول (ص) بوده و مردم آنجا را محل استجابت دعا مى‏شناختند. (6)

———————–

1. مسلم، صحيح، ج 4، ص 40.
2. محمد بن سليمان، جمع الفوائد من جامع الاصول و مجمع الزوائد، ج 1، ص 566؛ متن كامل زيارت بقيع در فروع كافى آمده است (ج 4، ص 559).
3. ابن شبه، تاريخ المدينة المنوره، ج 1، ص 90؛ ابن سعد، طبقات الكبرى، ج 2، ص 203.
4. همان.
5. سمهودى، ج 3، ص 889.
6. نزهة الناظرين، ص 279.