- سخاوت اميرالمؤمنين علیه‌السلام
امام علی علیه‌السلام در سخاوت کم‌نظیر بود. آياتي در قرآن نظير آيۀ ولايت و آيۀ اطعام و آيۀ ايثار دربارۀ سخاوت اميرالمؤمنين علیه‌السلام نازل شده است.
غلام اميرالمؤمنين مي‌گويد كه حضرت يك روز ظهر كه از حفر قناتي فارغ شد، به نماز پرداخت و من بعد از نماز، كدوي پخته‌اي براي او آوردم. ايشان دست‌هاي مبارك را با آبي كه از شن بيرون مي‌آمد، شست و با وقار خاصي آن كدوي پخته را تناول نمود و گاهي پس از حمد خداوند، مي‌فرمود: «لعنت خدا بر آن كسي كه براي شكم به جهنم رود».
بعد از خوردن ناهار دوباره به قنات رفت و مشغول كندن شد. كلنگ به سنگي خورد و آب فوران نمود، و چون فوران آب مانع از كندن قنات شد، اميرالمؤمنين از قنات بيرون آمد و چون ديد كه بعضي از اولادش از فوران آب خوشحال هستند، فرمود: «فرزندانم به اين بستان و به اين قنات چشمداشتي نداشته باشيد!»
و دستور داد تا قلم و دوات آوردند و بستان و قنات را براي فقرا وقف نمود.
- گذشت علی (ع)
در بردباری و گذشت، علی از همه مردمان گوی سبقت را ربوده بود. برای اثبات این گفته، کافی است بالاترین مراتب حلم او را به طور اعم در رفتار با اهل جمل و به طور اخص با مروان بن حکم و عبد الله بن زبیر ملاحظه کنیم. او در جنگ جمل بر مروان دست پیدا کرد. با آنکه این شخص از دشمن ترین مخالفان علی (ع) بود، اما علی از وی درگذشت. همچنین آن حضرت بر عبید الله بن زبیر که یکی از سرسخت ترین دشمنانش بود و به علی آشکارا ناسزا می گفت، دست یافت و او را اسیر کرد ولی وی را مورد عفو قرار داد و به او گفت: «برو! نمیخواهم تو را ببینم» و سخنی بیشتر از این بر زبانش نراند.
در جنگ صفین ابتدا مردم شام، راه آب را بر او و یارانش بستند و ایشان را از دسترسی به آب بازداشتند. اما زمانی که زمام جنگ به دست علی و یارانش افتاد، به وی گفتند: آیا آب را بر روی سپاه شام ببندیم، همان طور که خود آنها چنین کردند؟ آن حضرت پاسخ داد: خیر سوگند به خداوند«هرگز کردار آنها را در پیش نخواهم گرفت» و پیوسته به سپاهیانش سفارش میکرد کسانی را که از میدان جنگ میگریزند، تعقیب نکنند و مجروحی را به قتل نرسانند.
